chodnią i zatoką Mexykańską, na zachód z Missisippi. Powierzchnia jego obejmuje 50,722 mil □ angielskich, z ludnością około 400,000 mieszk. wolnych i 250,000 niewolników. Alabama dzieli się na północną, środkową i południową, z których pierwszą oddziela od dwóch drugich pasmo gór Alleganów. Części północna i południowa mało są uprawne; środkowa za to wydaje w obfitości bawełnę, trzcinę cukrową, indygo i ryż. Kraj cały pochylony jest ku zatoce Mexykańskiej, i w tym też kierunku, z wyjątkiem Tennessee, płyną główniejsze jego rzeki, jak: Alabama, Perdido, Eskambia, Yellowwater, Apalachikola i inne. Klimat, szczególniej w stronie południowej, zabójczy jest dla cudzoziemców; zdrowszemi są okolice lesiste, do których chronią się mieszkańcy w czasie panujących gorączek. W części północno-wschodniej znajduje się złoto, z którego przychód roczny czyni około 60,000 dollarów. Głównem ogniskiem handlu Alabamy jest miasto Mobile, nad zatoką tegoż nazwiska, liczące 12,000 mieszkańców. Siedlisko rządu znajduje się w Tuskaluzie, o mil angielskich 858 od Waschingtonu. — Z innych miast wymieniamy: Blakely, Montgomery, Florence, Tuskumbia i Huntsville. — Stan Alabama daje siedm głosów przy elekcyi prezydenta.
Alabanda, miasto w starożytnej Karyi, nad rzeką Harpasus, które za czasów rzymskich bardzo ożywiony prowadziło handel. Alabanda jest miejscem urodzenia mówców greckich Meneklesa i Hieroklesa, tudzież retora Apollonijusza Molona.
Alabanda albo Albalant, herb polski. Na tarczy w polu czarném, brudném, lub szarém, ma księżyc jak na nowiu niezupełny, prosto obiema rogami do góry skierowany, między któreini jest końska głowa, szyją księżyca tykająca, w lewą stronę tarczy obrócona. Na hełmie trzy lub pięć piór strusich. Heraldycy polscy piszą, źe herb ten, za Mieczyława I, r. 967 r. przyniósł z sobą z Włoch Jasnach albo Luidus pierwszy biskup Kruszwicki. Tegoż herbu używał Mamphiola biskup Płocki zmarły w r. 1396.
Alabandyn (Beudant), minerał ten tworzy massy blaszkowe i bezkształtne, krystalizuje w sześcian i ośmiościan foremny, ale kryształy te są nadzwyczaj rzadkie, tak że żaden ze zbiorów paryzkich ich nie posiada; a nawet w sławnym zbiorze Heulanda nie było kryształu alabandynu. Twardość=4,0, rysuje więc węglan wapna, ale rysuje się apatytem. C. g. 4,0. Pod wpływem powietrza posiada barwę czarno-żelazistą bardzo ciemną, w świeżym zaś odłamie szafa jaśniejszą, z blaskiem pół metallieznym. Wzór chemiczny wedle rozbioru Alfreosona=SMn, czyli 2 63,6 manganu i 36,4 siarki. W kwasie solnym i azotowym rozpuszczalny, pod dmuchawką, dopiero po silnem wyprażeniu, topi się z trudnością w szkło brunatne i to ledwie po brzegach, z boraksem i sodą daje odczyn manganowy. W ogólności jest rzadkim minerałem, znajduje się w Kapnik i Nagyag w Siedmiogrodzie, w Alabanda w Karyi, w Gersdorf w Saxonii, w Mexyku i Brazylii. K. J.
Alabaster, różne gatunki tego minerału znane są w sztukach: alabaster gipsowy i alabaster wapienny. Pierwszy, alabaster właściwy, jest siarczanem wapna, czyli gipsem ziarnistym, cukrowatym, podobnym z budowy do marmuru posągowego i odróżniającym się z pozoru tylko silnem przeświecaniem, właściwém alabastrowi. Kolor zwykły alabastru jest biały, śnieżysty, niektóre odmiany są cokolwiek szarawe, żółtawe lub różowe. Bardzo miękki, daje się rysować paznogciein, a krajać i obrabiać nożem, bez użycia dłuta. Z tego względu, we Włoszech, gdzie obfite kopalnie alabastru się znajdują, jak np. w Volterra w Toskanii, wyrabiają z niego mnóstwo posążków, urn, podstaw do zegarków, których tyle wszędzie widzimy dla niskiej ich ceny. Wyrabiają też z niego perły fałszywe. Alabaster znajduje się także w Krakowskiém, Sandomierskiem, Galicyi i na Podolu; mniej on piękny jak włoski, służył przecież na wyroby rzeźbiarskie, których dość wiele
