Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/396

Roscoe zbił je i udowodnił, opierając się na dawnych dokumentach, że Alexander umarł z zabójczej gorączki. Za jego panowania sławny Hieronim Savonarola, kazywał przeciw zepsuciu Kościoła i występkom papieża. Alexander nadał Ferdynandowi, królowi hiszpańskiemu zwycięzcy Maurów, tytuł Katolickiego; między niego a króla portugalskiego rozdzielił Indyje amerykańskie, tak zwaną liniją demarkacyjną; wszedł w przymierze z Ludwikiem XII, królem francuzkiem. Jest bulla Alexandra o kanonizacyi ś. Anzelma, 21 listów zamieszczonych w Dziejach Kościelnych Abrahama Bzowskiego, wiele innych w bullaryjuszu. Wydał dzieło: Clypeus defensionis fidei sanctae romanae Ecclesiae, w Strasburgu 1497. — Alexander VII, (Fabio Chigi), urodził się w Syennie 16 Lutego 1599 roku. Jako legat Innocentego X, miał chlubny udział w układach, których owocem był pokoj westfalski. Po śmierci Innocentego, wybrany papieżem d. 8 Kwietnia 1655 przez conclave dosyć z sobą niezgodne. Okazywał z początku wielką surowość obyczajów, postawił trumnę przy łóżku swoim, aby zawsze mieć śmierć na myśli, stronił od przepychu, odpychał nepotyzm i zabronił wszystkim krewnym swoim przyjeżdżać do Rzymu. Ale przy schyłku życia stał się zbyt szczodrym, dotknięty nepotyzmem więcej, niż którykolwiek z poprzedników. Za jego panowania Krystyna, królowa szwedzka, córka Gustawa Adolfa, przeszła uroczyście na łono Kościoła katolickiego w Innsbrucku, zostawszy tajemnie katoliczką, za jego poprzednika, i przybyła potem do Rzymu. Alexander przysłał błogosławieństwo swoje księciu meklemburgskiemu i księżniczce Ludwice, córce królowej czeskiej, którzy za jego papieztwa przeszli na wiarę katolicką. Kanonizował ś. Tomasza z Villanova i ś. Franciszka Salezego. Wiele doświadczał przykrości ze strony Francyi. Nietylko toczyła się tam zażarta walka jansenizmu (ob); ale młody Ludwik XIV, podburzony przeciw papieżowi przez kardynała Mazarini, umyślnie wyprawił w poselstwie do Rzymu największego w całej Francyi grubijanina, księcia de Crequi. Gdy służba księcia, w skutku kłótni uderzyła na korsykańską gwardyję papieża, a ta strzelać do niej zaczęła, Ludwik XIV zmusił Alexandra do upokarzającego zadośćuczynienia, zagroziwszy mu wojną i opanowawszy hrabstwo Awenijonu. Krewni papieża zniewoleni byli przepraszać Ludwika XIV i księcia de Crequi. Na placu gwardyi korsykańskiej, wzniesiono kolumnę z napisem: „Korsykanie nigdy służyć nie mogą stolicy apostolskiej.“ Ludwik XIV, zgodził się później na obalenie kolumny; ale nie przywrócono już więcej gwardyi korsykańskiej. Inne państwa katolickie, Portugalija i Wenecyja, sprawiały także wiele nieprzyjemności papieżowi, gdyż polityka owego, tudzież następnego wieku, miała na celu poniżać i uciskać Kościół. Alexander umarł 22 Maja 1667 r. Wydał w Luwrze 1656 r. poezyje łacińskie: Philomathi Musae juveniles, jako członek akademii Filomatów w Syennie. — Alexander VIII, (Piotr Ottoboni), syn Marka Ottoboni, wielkiego kanclerza rzeczypospolitej weneckiej, urodził się 10 Kwietnia 1610 r. Przeszedłszy różne stopnie w hijerarchii kościelnej, wybrany został papieżem, 6 Października 1689 r., po śmierci Innocentego XI. Ten znosząc prawo przytułku w pałacach posłów w Rzymie, które pociągało za sobą wielkie nadużycia, wywołał gwałtowny spór z Ludwikiem XIV. Pod Alexandrem VIII, król francuzki uznał za dobre to czemu przyganiał pod Innocentym XI, bo nowy papież potrzebnym mu był dla wpływu na swoich ziomków Wenecyjan. Alexander wsławił się szczególniej nabyciem biblijoteki Krystyny, byłej królowej szwedzkiej, która wcieloną została do biblijoteki watykańskiej, pod nazwiskiem Bibliotheca Ottoboniana, i zbogacił ją 1900 rękopismami. Na dzień przed śmiercią, odrzucił jeszcze wyraźną bullą cztery artykuły swobód gallikańskich. Błędy kilku Jezuitów nie większą znalazły u niego łaskę, jak i błędy jansenistów;