karcił jedne i drugie. Umarł r. 1691, w 81 roku życia, po roku i 4-ch miesiącach panowania (Katholische Kirchen-Lexikon von Wetzer und Welte). L. R.
Alexander z Fere (Pherae), król w Tessalii, wstąpił na tron r. 370 przed nar. Chryst., po śmierci brata, którego sam zamordował; jeden z najokrutniejszych tyranów wszystkich czasów. Żywcem zakopywał ludzi, lub kazał ich pozaszywać w skóry zwierzęce, po czem szczuł nieszczęśliwych psami gończemi. Aleuadowie z Łaryssy wezwali w pomoc przeciwko niemu Alexandra II macedońskiego, a miasta tessalskie Tebańczyków, lecz podstępem udało się tyranowi zabrać Pelopidasa w niewolę; poczem Epaminondas, dla ocalenia życia jeńcowi, przystać musiał na korzystne dla Alexandra Feryjczyka warunki pokoju. Pobili go wprawdzie Te-banie w bitwie pod Kynos Kefale (r. 364), ale zginął w tej bitwie i Pelopidas. Alexandra zamordowała nareszcie własna jego małżonka Tebe, a Feryjczycy ciało jego psom rzucili na strawę.
Alexander Wielki, syn Filipa króla macedońskiego i Olympii córki Neoptolema epiryjskiego, urodził się w Pella 356 r. przed nar. Chryst. Obdarzony od natury szcześliwemi skłonnościami, okazywał od najmłodszych lat wielką moc rozumu i duszy. Zwycięztwa Filipa niepokoiły go: „Ojciec mój, mawiał, nie pozostawi nic dla ranie do zrobienia.“ Ojciec dał mu za przewodnika Lizymacha, potem Arystotelesa, który z dala od dworu kształcił swego wychowańca we wszystkich znanych wówczas naukach, a szczególniej w sztuce rządzenia państwem. Widząc, że Macedonija otoczoną jest nieprzyjaznemi narodami, Arystoteles starał się zaszczepić w Alexandrze cnoty rycerskie, i dla tego kazał mu czytać Ilijadę i oddawać się gimnastyce. W 16 roku życia Alexander, któremu ojciec wychodząc na wojnę przeciwko Byzancyjum powierzył rządy kraju, odznaczył się w bitwie pod Cheroneą 338 r., w której poraził święty hufiec Tebańczyków. „Synu mój, rzekł do niego Filip, szukaj sobie innego państwa, bo Macedonija za mała dla ciebie!“ Alexander poróżnił się jednakże z ojcem za to, że porzucił matkę jego, Olympiję, wziął ją przeto pod swoją opiekę i uciekł z nią do Epiru, ale Filip przebaczył mu, odwołał z wygnania i wziął z sobą na wojnę z Triballami. Uratowawszy ojcu życie w tej wojnie, przygotowywał się już do nowej walki z Persami, gdy nagła śmierć Filipa, zamordowanego przez niejakie-goś Pauzanijasza w 336 roku, wstrzymała zapędy młodego bohatera i osadziła go na tronie w 20 roku życia. Wstępując na tron, znalazł się w wielce kłopo-tliwem położeniu. Grecyja pragnęła zrzucić z siebie nienawistne jarzmo Macedońskie; narody barbarzyńskie, pokonane przez Filipa powstały, sami nawet Macedończycy, znużeni długoletniemi wojnami, jawnie szemrać poczęli, a na dobitkę nieszczęścia, Attal, brat Kleopatry, drugiej żony Filipa, wysłany do Azyi z licznem wojskiem jeszcze za życia swego szwagra, postanowił teraz wydrzeć Alexandro-wi koronę. W takim rzeczy stanie wysłał przeciwko Attalowi silny oddział wojska pod dowództwem Hekateusa, a sam wkroczył do Grecyi przez Tessaliję i wąwóz Termopylski, zdobył Teby i zgodził się na zawarcie pokoju pod tym tylko warunkiem, że państwa greckie wyprawią swych posłów do Koryntu, w celu naradzenia się nad wojną z Persami, i ogłoszą króla macedońskiego dowódcą wyprawy. Po załatwieniu spraw greckich przebył na początku 335 r. góry Hemus (dziś Bałkańskie), wtargnął do ziemi Triballów, a pokonawszy króla ich Syrmusa, dotarł aż do samego Dunaju, kędy poraził Getów i obciążony łupami wrócił do granic macedońskich, zagrożonych przez powstanie Illyryjczyków. W tymże samym czasie fałszywa wieść o śmierci Alexandra stała się hasłem ogólnego powstania Grecyi, pod przywództwem Tebanów, którzy wypędzili załogę macedońską i wezwali wszystkich Greków do broni. Już silne wojsko związkowe
