Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/416

Ta strona została przepisana.

skich (26 Czerwca 1704 r.). Zresztą Alexander najserdeczniej służył bratu na każdej drodze i gwałt elektora skarżył ciągle przed Europą. Z Leszczyńskim i jego kanclerzem Jabłonowskim nieustanne utrzymywał listowne stosunki; Najczęściej w późniejszych czasach przesiadywał na Szląsku pod opieką cesarza, a mianowicie we Wrocławiu, gdzie musiał mieć królewicz przyjaciół, Jabłonowski albowiem pisze w jednym liście do niego: „wrocławskie damy całują twoje ręce.“ Tułacze było życie tego królewica, czas jakiś potem mieszkał w Rzymie i miał się poświęcić stanowi duchownemu, gdzie obecność matki i względy papieżów kazały mu się spodziewać nawet kapelusza kardynalskiego. Utrzymanie z Polski miał szczupłe, ile że za wojen domowych wiele nadziei zawodziło. Od Augusta, kiedy jeszcze z nim był dobrze, dostał zapewnienie starostwa puckiego (dnia 14 Grudnia 1701 roku); niewiadomo nam jednak czy przyszedł kiedy do posiadania tego starostwa. Nie żenił się wcale i dla tego wreszcie po smutnem a dosyć burzliwem życiu, żywot swój ziemski zakończył w Rzymie na dniu 19 Listopada 1714 r. najpierwszy z braci, którzy przynajmniej mogli czasami oglądać ojczyznę. Królewicz Alexander żył lat 37. Jul. B.

Alexander książę Anhalt-Bernburg, urodził się w d. 2 Marca 1805 roku. Ożenił się z Fryderyką księżniczką Holstein-Glücksburg w r. 1834 i objął rządy kraju przy pomocy przydanej mu jeszcze przez ojca, rady tajnej: W roku 184S wydalił się z kraju chwilowo z powodu zamieszek, i schronił się do Quedlimburga, ale wrócił wkrótce do swego księztwa i dotąd niem rządzi. Jest bezdzietnym, zdaje się więc, że liniją książąt Anhalt-Bernburgskich wygaśnie na nim zupełnie.

Alexander Karageorgiewicz, były książę Serbii, syn sławnego Jerzego Czarnego, po turecku Kara (czarny) Georgij zwanego, urodził się 1806 r. w Topoli, w Serbii. Podczas wojny serbskiej przeciw Turkom, szczególniej się odznaczył Jerzy Czarny (ob.). Z prostego handlarza wieprzami, odwagą i wyższością umysłu wyniósł się na księcia Serbii r. 1811. Gdy wojska tureckie w r. 1813 zwycięzko do tego kraju wkroczyły; wtedy, straciwszy dawną odwagę, schronił się na ziemię austryjacką, a władzę najwyższą objął także waleczny wódz Serbów Miłosz Obrenowicz (ob.), za młodu pastuch wołów i handlarz wieprzami. W początkach r. 1817 Jerzy pragnąc odzyskać władzę, i wzniecić powstanie w swoim kraju, jednocześnie z powstaniem Grecyi, zapraszany przez spółziomków, przybył tajemnie do Smederewa; ale wkrótce, z polecenia Miłosza, na żądanie Turcyi, przez nasadzonego mordercę, śpiący zamordowany został, a głowę jego odesłano do Konstantynopola. Syn jego Alexander, dziesięcioletni, po śmierci ojca, pobierał nauki początkowe w Bessarabii, a ztąd udał się do Wołoszczyzny, wraz z matką, której skromny zasiłek na utrzymanie wyznaczono. Dopóki panował Miłosz Obrenowicz, nie wolno było Alexandrowi wracać do ojczyzny. Dopiero gdy Miłosz pozbawiony władzy r. 1839, oddalić się musiał z kraju, następca i syn jego Michał (ob.), powołał Alexandra napowrót i mianował go adjutantem swoim. Naród serbski sprzykrzył sobie atoli panowanie Obrenowiczów. Zgromadzenie narodowe (skupczyna) w Belgradzie, po ustąpieniu, opuszczonego przez wojsko księcia Michała w r. 1842, okrzyknęło jednogłośnie: „Precz z Obrenowiczami! syn Jerzego Czernego, oswobodziciela naszego, niechaj będzie książęciem naszym!“ Dyplomacyja europejska wszakże, niechcąc uznać tego wyboru, z powodu że przy nim nie miano względu na niektóre zastrzeżenia traktatów, wymogła w Konstantynopolu nakazanie nowej elekcyi księcia. Dnia 15 Czerwca 1843 r. wszystkie nahije (czyli województwa), jednogłośnie wybrały księciem Alexandra Georgiewicza, i wybór ten uznany został przez oba mocarstwa, głównie opiekujące się Serbiją. Wszelako oppozycyja, zwłaszcza ze strony przychylnych Obre-