tego używano dawniej na oznaczenie środków, służących przeciwko ukąszeniu przez jadowite zwierzęta.
Alexota, w mitologii litewskiej bogini miłości, toż samo jakoby co Milda (ob.). Góra pod dzisiejszą osadą Alexotą, w gubernii augustowskiej, powiecie maryjampolskim nad Niemnem, naprzeciw Kowna, miała być świątynią tej bogini. Nie daleko tej góry jest wyniosłość, dawniej zwana „Praurimie,“ dziś „Wesoła, miejsce ulubione przechadzki i zabawy mieszkańców Kowna, zarosłe staremi lipami, z których pszczoły wyrabiały słynny miód zwany „lipcem.“ Tu przedchrześcijańscy Litwini obchodzili chautury czyli „dziady“ po umarłych. Przechodząc zwykli byli rzucać na kurhan gałązkę drzewa; z nagromadzenia takich gałązek w tem to właśnie miejscu w popiół świętym ogniem obracanych, utworzyły się wzgórza wysokie łomami, a po litewsku lauże zwane. Pod Alexotą uskuteczniło się w Czerwcu 1812 r. sławne wkroczenie Napoleona do Litwy. Przez trzy mosty na Niemnie rzucone przeciągnęła armija, do dwóchkroć stu tysięcy żołnierza, różnego narodu i języka. A. P.
Alexwang (Marcin), obywatel miasta Elbląga, drukował w Krakowie 1572 r. wiersz słaby, rzecz jednak nieco służącą do historyi rozruchów pruskich pod tytułem: Gratulatio de felice e Polonia adventu, Michaelis Fridevalde, Jnstigatoris Regii contra rebelles subditos.
Alexy (święty). Najdawniejsze martyrologija nie wspominają o tym świętym. Józef Hymnograf (zmarły r. 883), pierwszy podaje w hymnie greckim legendę, podług której Alexy, syn senatora rzymskiego, poślubiwszy, z woli rodziców, dziewicę znakomitego rodu, natychmiast po godach weselnych przed nocą uciekł z Rzymu, długie lata przepędził w obcych krajach, jako żebrak w przysionku kościoła N. Panny, a wróciwszy do ojczystego miasta, żył także z jałmużny, nie poznany od nikogo, pomiędzy sługami w domu rodzicielskim, i dał się poznać dopiero przy śmierci. Później znajdujemy tę legendę upiękrzoną rozmaitemi szczegółami w pisarzach greckich i łacińskich; podług których Alexy żył i umarł za czasów Innocentego I papieża (402—417 r.). Wskazują Edessę w Mezopotamii, jako miasto dokąd się schronił uciekłszy z Rzymu, gdzie mieszkał lat 17; tyleż lat żył za powrotem do Rzymu. Powieść o nim, podług Metafrasta, skreślił Piotr Skarga w Żywotach Świętych. W Rzymie był bardzo wcześnie zbudowany kościół i klasztor pod imieniem ś. Alexego. Niektórzy pisarze przenoszą historyję Alexego do Konstantynopola, co jest fałszem; a inni, również mylnie, biorą za jedno ś. Alexego ze ś. Janem Kalybitą z Konstantynopola. Martyrologijum i Brewijarz rzymski, kładą jego śmierć na dzień 17 lipca; Grecy zaś obchodzą jego pamiątkę dnia 17 Marca, którego miał on być pogrzebion. L. R.
Alexy I Komnenes, jeden z najdzielniejszych władców byzantyjskich z rodziny Komnenów (urodz. w 1048 r.), był najmłodszym synem Jana, brata cesarza Izaaka. W młodości dzielnie wspierał cesarza Michała Dukasa w wojnie z Urselijuszem i Niceforem, który się także cesarzem ogłosił. Alexy pokonał Nicefora, również jak i jego następcę Botaniatesa, a po trzechkrotnem zwycięztwie mianowanym został dowódzcą wojska wysłanego do Azyi mniejszej, w celu uśmierzenia nowego powstania. Alexy nie chciał przyjąć tego obowiązku, gdyż naczelnikiem powstańców był mąż jego siostry; uciekł przeto z Konstantynopola i znalazł przytułek w obozie, gromadzącym się dla obrony przeciw Turkom. Wojsko okrzyknęło go cesarzem w 1081 i zdobyło Konstantynopol. Alexy wstąpiwszy na tron zawarł pokój z Turkami i wyruszył przeciwko Normandom, lecz nie zdołał odeprzeć tego walecznego plemienia, które pod dowództwem Roberta Guiscarda poraziło go wielokrotnie. Z daleko większém powodzeniem wal-
