rala, urządza przejścia przez rozrzucenie śniegu, lub w nim wyżłabia galeryje, doprowadzające do wszystkich części jego zakładu. Sześć miesięcy surowej zimy przepędza w takiem odosobnieniu, zaspokajając swe potrzeby własnym dobytkiem: owca daje mu mleko, mięso i odzież. Dostrzegłszy na górze drzewo przydatne dla niego, ścina je starając się aby upadło w kierunku ku jego zagrodzie, a potém spycha je na dół, po ogołoceniu z gałęzi. Zatrzymany w domu najczęściej, uczy się sam, dzieci i sługi swoje, wtenczas dom jego staje się szkołą. Takie jest życie pasterza alpejskiego podczas zimy, lecz skoro zawita słońce wiosenne, skoro zginą śniegi, a pokaże się zieloność, i on także dzieli radość natury; wyprowadza trzody swoje na pierwszy stopień góry wolny od śniegów, gdzie i dla siebie znajduje przytułek wiosenny; w miarę znikania śniegów postępuje z trzodami coraz wyżej, aż pod lodowce, które stanowią granicę jego panowania. To samo powtarza się corocznie. Na pierwszy rzut oka można poznać górala z jego ubioru, postawy i głosu. Takie życie trwa dotąd w górach; po ubitych gościńcach wstępująca cywilizacyja, zmienia charakter mieszkańców dolin i ściera cechę ich odznaczającą. Alpy zachodnie są w posiadaniu Francyi i Sardynii; Alpy średnie prawie wyłącznie należą do Szwajcaryi, której konsty-tucyja jednoczy najrozmaitsze pierwiastki, będąc oparta na wolności obywatelskiej. Do Bawaryi należy tylko mała część Alp algauskich i salzburgskich. Księztwo Liechtenstein mieści się w połączeniu się rzek Lamąuart i 111. Największa część Alp należy do Austryi, które się rozpostarły w jej prowincyjach: Lombardyi, Tyrolu, Illiryi, Styryi i arcyksięztwie austryjackiem.
Alpy, nazwisko dwóch departamentów francuzkich. Departament Niższych Alp (Basses-Alpes), północno-wschodnia część Prowancyi, liczący około 160,000 mieszkańców, poprzerzynany jest odnogami Alp morskich, które w licznych promieniach rozgałęziają się ku Rodanowi. Łańcuchy gór Liberon, Lure i Aiguines rozdzielają część północną departementu od południowej; ztąd klimat pierwszej jest ostry i zupełnie alpejski, w drugiej zaś dojrzewają brzoskwinie, morele, migdały i inne wyborowe owoce, z których mianowicie śliwki z Bignolles stanowią znakomity artykuł handlu wywozowego. Wina z Meis i Castelet należą do lepszych gatunków win francuzkich. Na Alpach bydło i owce wyborne znajdują pastwiska; przemysł mało jest rozwinięty. Stolicą departamentu jest miasto Digne. — Departament Wyższych Alp (Hautes-Alpes), na północ od poprzedniego, niegdyś część Delfinatu, liczy około 153,000 mieszkańców. Kraj ten z położenia swego najwyższy w całej Francyi, przerzyna główne pasmo Alp kottyjskich. Wiatr północny ciągnący nieustannie przez śnieżyste gór wierzchołki, czyni klimat tutejszy bardzo surowym. Ziemia nieurodzajna, oprócz ziemniaków, wydaje tylko trochę żyta, owsa i jęczmienia; w kilku jednak dolinach południowych rosną orzechy, kasztany, wino i inne owoce. Stoki gór pokrywają wspaniałe lasy i obfite pastwiska, na których pasą się bydło, owce, osły i muły, główny przedmiot przemysłu ubogich mieszkańców, z których corocznie kilka tysięcy opuszcza kraj za zarobkiem. Stolicą departamentu jest miasto Gap.
Alpy nadmorskie, prowincyja dawnej Gallii, którą składały: część Delfinatu, Prowancyi, Piemontu i Nizzy. Konwencyja utworzyła z niej departament francuzki, pod nazwa Alp nadmorskich, liczący przeszło 130,000 mieszkańców, który po wypadkach r. 1814 wcielono do Sardynii.
Alpy skandynawskie (ob. Skandynawija).
Alqueire, miara zbożowa portugalska i brazylijska, ćwierć fangi. W Lizbonie równa się 13,84 litrom francuzkim; 100 alqueire lizbońskich równa się 79,25 takichże miar używanych w Porto. W Rio Janeiro alqueire równa się 36,27
