cieczki Czernihowskiego rzeka Amur, wywołały napad Chińczyków, którzy w 15,000 uderzywszy na Ałbazin, r. 1685, zniszczyli to miasto. W roku 1688 z rozporządzenia wojewody nerczyńskiego Własowa, Ałbazin odbudowano; lecz w następującym roku Chińczycy znowu nań uderzyli. Wtedy wysłano z Moskwy dla układów z dworem pekińskim Teodora Gołowina. Stanął traktat w Nerczyńsku, r. 1689, mocą którego, między innemi, odstąpiono Chińczykom Ałbazin, którzy go niezwłocznie z ziemią zrównali.
Ałczyn, jest to dawne nazwisko silnego pokolenia Kirgizkiego, które w początkach XVIII wieku, łącznie z siedmią drobnemi rodami, stanowiło mniejszą hordę Kirgizów. Sułtan Tiawka połączył te drobne rody w jedno pokolenie i nazwał je Dżeti-Urug czyli Semirodzkiém, aby tém łatwiej stawić mogło opór Ałczyńcom. To pokolenie ałczyńskie, w późniejszym czasie rozdzieliło się na dwa pokolenia Alimuły i Baiuły. Mniejsza więc horda Kirgizów dzieli się zwykle na trzy główne części: 1) na pokolenie Alimuły, składające się z sześciu rodów; Kara-sakał, Kara-kisiak, Kitia, Dziurt-kora, Czumekej i Czykli; 2) na pokolenie Bajuły, składające się z rodów dwunastu to jest: Adaj, Dżappas czyli Jappas, Ałacza, w którem się przechowały resztki nazwiska zbiorowego Ałczyn, Bajba-kty, Maskar, Bersz, Tazłar, Issentetyr, Czerkies, Tana, Kizyl-kurt, Szichłar; 3) na pokolenie Semirodzkie (siedmiu rodów), składające się z rodów siedmiu: Tabyn, Tama, Kerdery, Dżagał-bajły, Kereit, Tilian i Ramadan. G. Z.
Ałdan, rzeka żeglowna w Syberyi, blizko granicy chińskiej, płynie z wyżyn pasma Jabłonowego, przez dziką pustynię i poniżej Jakucka wpada do rzeki Leny z prawej jej strony. Tu i owdzie Ałdan ścieśniony jest skałami; brzegi ma błotniste. Szerokość przy straży Ałdańskiej 750 sąż.; długość jej zaś przeszło 80 mil wynosi. Z liczby rzek wpadających do Ałdanu znaczniejsze są: Moja i Amga. W 1643 roku, Pojarków z towarzyszami, dostał się Ałdanem na rzekę Amur. W czasie przygotowania wyprawy Berynga, celem zwiedzenia najodleglejszych krańców Azyi i Ameryki, rzekami Ałdan, Moja, Judoma i Ochota sprowadzono do Ochocka zapasy żywności. Ta droga wodna w wielu miejscach jest niebezpieczna i prawie niepodobna do przebycia.
Ałgan-Goli, straszna dla Kałmyków księga, w których sędzia piekielny Erlik-Han wpisuje wszystko, cokolwiek oni na ziemi uczynili.
Ałgan-Taki albo Taki-Ałgan, obrzęd weselny u Baszkirów; przed weselem mężatki i dziewki wszczynają spór o pannę młodą; pierwsze zwyciężywszy, wyrywają narzeczonej włosy w jednem miejscu.
Ałta albo Ołta, rzeka w gubernii Pułtawskiej, powiecie Perejasławskim, w Małorossyi, wziąwszy początek z błót, przebiega 10 mil ku południo-wschodowi, prawie równolegle między rzekami Dnieprem i Trubieżem, wpada w tę ostatnią z prawej strony, pod miastem Percjasławiem. Na brzegach tej rzeki zabity r. 1015 książę ś. Borys; w temże samem miejscu r. 1019, jego zabójca Świętopełk przez Jarosława zwyciężony. Tu w r. 1068 Połowcy ciężką klęskę zadali Jarosławowi Jarosławowiczowi i jego braciom. Włodzimierz Monomach założył tu r. 1117 cerkiew Borysa i Hleba i przy niej umarł r. 1125; spalili ją czy też inną pod temże wezwaniem, nad rzeką Ałtą, Połowcy r. 1155. Na brzegach Ałty i Trubieża pod Perejasławiem Kozacy r. 1628 odnieśli nad Polakami zwycięztwo.
Ałtait, minerał ten znaleziony w kopalni Zawodzińskiej na Ałtaju, nazwany tak przez Dana, jest tellurkiem ołowiu, w którym pewna ilość ołowiu zastąpiona jest 1,28 procentami srebra. Znajduje się w massach zbitych, z łupnością w trzech kierunkach, wskazującą, że minerał ten należy do układu krystalliczne-
