mirała Helmstjörna i generała Fegezaha, napadli niespodzianie na rossyjskie wojsko pod dowództwem generała Buxhöwdena, ale po ośmnastogodzinnej bitwie Rossyjanie otrzymali zwycięztwo i nieprzyjaciel odparty, musiał wrócić na flotyllę. Wieczorem dnia 19 Czerwca flotylla rossyjska ze szwedzką stoczyły bój pod Abo, w skutku którego Szwedzi musieli się cofnąć. Król szwedzki Gustaw IV, obecny w obu wyżej przytoczonych potyczkach, postanowił niedopuścić do Abo oddziału rossyjskiej flotylli, mającej przybyć ze Sweaborga; ale połączone rossyjskie flotylle, pod dowództwem hr. Hejdena, przepłynąwszy szczęśliwie nieprzebywaną dotąd zatokę między brzegiem Finlandyi a wyspą Kinwito, i stoczywszy uporną walkę pod Sando, dostały się do Abo.
Abolicjoniści, tak się nazywa stronnictwo żądające wyzwolenia wszystkich murzynów w Stanach Zjednoczonych Ameryki północnej. Państwo to dzieli się w tej ważnej kwestyi na dwa stronnictwa: północne, domagające się zrównania w prawach murzynów z białém plemieniem, i południowe, które się temu opiera wszelkiemi możliwemi sposobami. Godnem jest uwagi, iż pod wpływem tego sporu, los nieszczęśliwych murzynów bynajmniej się nie polepszył. Podejrzliwi właściciele, obawiając się utracić główną podstawę swych nieprawych zysków, obostrzyli znacznie swe postępowanie względem niewolników i nietylko że ich ciągłą obarczają pracą, ale nadto dopuszczają się największych okrucieństw, w razie najmniejszego objawu dążności do wolności osobistej.
Abolitio, zgładzenie, zniesienie, ułaskawienie. Wyraz prawny, oznacza uwolnienie obwinionego od winy i kary, jeszcze przed ostatecznym rozpoznaniem winy i przed zapadnięciem wyroku sądowego. Różni się od właściwego ułaskawienia, aggratiatio, które następuje już po zapadłym wyroku i zależy na uwolnieniu od kary lub onej zmniejszeniu.
Abomeh, Abomej, stolica królestwa Dahomej na pobrzeżu Gwinei, ma 24,000 mieszkańców i prowadzi dość znaczny handel; dawniej słynęło jako jeden z najgłówniejszysh targów na niewolników.
Abonament, rodzaj umowy prawnej, według której publiczność, za dłuższy przez pewien umówiony czas użytek z przedstawień teatralnych, koncertów, czytania książek, obiadów, kąpieli i t. d., płaci przedsiębiorcom summę niższą od tej, któraby się za to samo należała, gdyby za użycie tych przedmiotów każdorazowo oddzielnie płacić przychodziło. — W teatrze, abonujący otrzymuje miejsce żądane albo na pewny przeciąg czasu, jak we Włoszech i Francyi, albo też na oznaczoną liczbę kolejnych przedstawień, jak w Niemczech. Jeżeli w jakim teatrze jest znaczna liczba abonentów, zarząd onego częstokroć zniewolony jest ulegać wymaganiom tej części publiczności, która stanowiąc pewny i trwały dochód, nabywa przez to praw i przywilejów czasami nader uciążliwych. W teatrach francuzkich, abonentom rocznym dozwolony jest wstęp za kulisy, na próby. W teatrach włoskich, abonujący się na saison cały, opłacają mniej niż połowę zwyczajnej ceny; abonament wojskowy jeszcze dogodniejsze przedstawia warunki. Tylko na pierwsze przedstawienia dzieł nowych, na benefisa i występy artystów obcych, abonament zwykle bywa zawieszony. W teatrach warszawskich obecnie nie ma abonamentu. J. J.
Abondio (Alexander), uczeń Buonarottego, rodem z Florencyi, sławny wyrabianiem rozmaitych figur na wosku, przez cesarza Rudolfa II powołany był do Pragi. — Abondio (Antoni), od miejsca swego urodzenia także Ascona zwany, znakomity rzeźbiarz w początkach XIV wieku.
Abortus, (ob. Poronienie).
Aborigines, w ogóle pierwotni mieszkańcy kraju, zamieszkujący go od same-
