państwa bizantyńskiego, w 1210 r. opanowali ją Teodor Laskarys, następnie Genueńczycy i Mohammed II. Dziś Amastrys nazywa się Amastro Amassero i jest jedném ze znaczniejszych miast portowych morza Czarnego.
Amastrys, córka Oxatresa, brata Daryjusza Kodomana, przez Alexandra W. zaślubiona Kraterowi, z którym się w r. 322 przed Chr. rozwiodła, by połączyć się z Dyonizyjuszem, tyranem Heraklei nad Pontem, po jego zaś śmierci (r. 302) z Lyzimachem. Przez Lyzimacha porzucona, Amastrys zręcznością swoją przywłaszczyła sobie rządy w Heraklei; własni jej synowie jednak w 285 r. podnieśli przeciwko niej bunt i zamordowali ją.
Amata, małżonka Latynusa i matka Lawinii, której nie chciała dać Eneaszowi za żonę, z powodu iż rękę jej poprzednio przyrzekła Turnusowi. Za poduszczeniem furyi Alekto wznieciła wojnę, w czasie której sądząc, że Turnus poległ, sama się powiesiła. — Amata nazywano także każdą dziewicę wybraną na Westalkę (ob.).
Amati, familija artystów włoskich, która wyrobiła wielką ilość narzędzi muzycznych smyczkowych, odznaczających się siłą i śpiewnością tonu, dziś w nader wysokiej cenie będących. Andrzej Amati w połowie XVI wieku założył warsztat w Kremonie (w królewstwie Lombardzkiém), zkąd instrumenta jego wyrobu kremońskiemi zwano. Synowie: Antoni (urodzony 1565, um. 1620 r.), i Hieronim doprowadzili fabrykę do największej świetności; najlepsze instrumenta wychodziły z niej około 1600 r. Mikołaj syn Hieronima mniej już dobrze wyrabiał: a pod Józefem w końcu XVII wieku zakład ten zaczął upadać. — Amati (Karol), architekt w Medyjolanie, wykonał część fasady katedry medyjolańskiej z rozkazu Napoleona I w r. 1806 i wedle planu Pellegriniego; wydał nadto: Antichita di Milano, 1822 tamże.
Amator (z francuzkiego amateur), lubownik, miłośnik, lubiący rzecz lub przedmiot jakowy, np. amator muzyki, polowania, smacznego objadu i starego węgrzyna. Ztąd amatorka, w tymże samym znaczeniu: amatorskie zebrania jak np. muzyków, lub teatr amatorski, przedstawiany nie przez artystów dramatycznych, ale przez lubowników sceny.
Amatunt, obecnie Limisso, miasto na wyspie Cyprze, zamieszkałe pierwotnie przez Fenicyjan, później przez Greków. Otrzymało ono swą nazwę od Amatusa, syna Herkulesa i słynęło w starożytności ze świątyni Wenery, której ślady odkryto w nowszych czasach, i która od tego miasta częstokroć nosi także przydomek: Amathusia.
Amatus Lusitanus, lekarz i botanik, rodem z małego miasteczka portugalskiego Castel-Bianco; słynął około r. 1540. Nazywał się Rodrigez de Castello-Bianco. dopóki nie wydało się, że jest pochodzenia żydowskiego; od tego czasu doprzestał na nazwie Amatus Lusitanus. Uczył się medycyny w Salamance; następnie podróżował po Francyi, Hollandyi i Włoszech; zatrzymany w Ferrarze, uczył medycyny, ztąd udał się do Ankony, następnie obawiając się prześladowania, szukał przytułku w Pesaro. Rzeczpospolita raguzańska i król polski pragnęli posiadać Amatusa, lecz on nie przyjąwszy korzystnych warunków, udał się do Tessaloniki w Turcyi, gdzie mógł bez przeszkody zadosyć czynić przepisom religii żydowskiej, do której od dzieciństwa był przywiązany. Zostawił dzieła: Exegemata in priores duos Dioscoridis de materia medica libros, Antwerpija 1536; Curetionum medicinalium centuriae sepleni, Wenecyja 1557, 1566; Lugdun 1560, 1580: Paryż 1613, 1620, ostatnie zaś wydanie wyszło w Frankfurcie 1646; In Dioscoridem Anazarbaeum commentaria, Wenecyja 1553, Lyon 1558. Amatus napisał jeszcze: Commentaria in quartum Fen libri primi
