Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/590

Ta strona została przepisana.

w owej części mózgu, która wrażenia świetlne przyjmuje. Najszczególniejszym jej skutkiem jest tak zwana kurza ślepota Hemerolopia (ob.), to jest niemożność rozróżnienia tego na co się patrzy, w cieniu, po zachodzie słońca lub przy niedostatecznym oświetleniu sztuczném. Jeżeli jest ograniczoną do pewnych tylko w błonie siatkowej obrębów, to chory przy niższem oświetleniu widzieć będzie ciemne obłoki, lub czarne przed oczyma plamy, które przy mocniejszem świetle znikają. Dr. W. Sz.

Amblypterus, utworzony przez Agassiza rodzaj ryb zaginionych, blizkich jesiotra, których szczątki znajdują się w łupkach bitumicznych, tudzież w bryłach węglanu żelaza, należących do utworu węglowego. Odznacza się ten rodzaj zębami szczotkowatemi, ciałem przedłużonem, łuskami romboidalnemi; płetwy ma szerokie, składające się z wielu promieni; piersiowe bardzo wielkie; grzbietowa umieszczona naprzeciw przedziału pomiędzy płetwami brzuchowemi i odchodową. Agassiz odróżnił w tym rodzaju pięć gatunków.

Ambo, nazywa się w rachunku kombinacyjnym dwie ilości, zwane także Binion. Zwykle atoli oznacza, dwie liczby z sobą połączose w stawce loteryi liczbowej. Ponieważ zaś z numerów tej loteryi, ciągną tylko 5, zawierających w kombinacyi 10 amb, a całe 90 numerów skombinowane dają 4005 amb, ma się zatem przypuszczalna wygrana do przegranej jak 1 : 400.

Ambodik (Nestor), professor akuszeryi w Petersburgu, urodził się r. 1740 w guberni pułtawskiej, umarł r. 1812 w Petersburgu. Kształcił się w akademii kijowskiej, a następnie poświęciwszy się medycynie, w Strasburgu po napisaniu rozprawy: de hepate humano, otrzymał dyplom doktorski. On pierwszy zaczął pisać w języku rossyjskim dzieła lekarskie, z których ważniejsze są: Wraczebnoje wieszczeslwoslowije 1782; Anatomikofizjologiczeskij slowar, w języku rossyjskim, łacińskim i francuzkim, 1783; Iskusstwo powiwanija ili nauka o babiczjem diele, 1784; Fizjologija, 1787; Osnowanija botaniki 1796; Nowyj botaniczeskij slowar w językach rossyjskim, łacińskim i niemieckim 1808. Prawdziwe nazwisko jego było Maximowicz, przybrał zaś i używał Ambodik, z łacińskiego ambo die, powiedz jedno i drugie.

Amboina, gromada archipelagu wysp Moluckich, która miano to otrzymała od wyspy i miasta tegoż nazwiska. Oprócz Amboiny należą do tej gromady wyspy Ceram, Pulu-Buru, Haruko, Honimoa i kilka innych. Produkcyja ich bardzo ważna dla handlu, składa się ze wszystkich płodów zwrotnikowych, pomiędzy któ— remi najważniejsze miejsce zajmuje drzewo gwoździkowe. Dawnemi czasy rosło ono na wszystkich wyspach tej gromady, lecz kompania hollenderska kazała je wytępić wszędzie, zachowując hodowlę jego dla jednej tylko Amboiny. Na handel przemycarski gwoździkami, kompanija naznaczyła karę szubienicy, od czego produkt ten u Hollendrów w Indyjach nazywa się dotąd zielem szubieniczném. Oprócz tego na wyspach tej gromady znajdują się drzewa kajeputowe, wydające znany olejek, i drzewa sagu, które tam zastępują zboże. Amboina, jak wszystkie wyspy archipelagu południowo-azyjatyckiego, została kolejno zwiedzaną przez Indyjan, Chińczyków, Malajów i Arabów. Około r. 1515 zjawili się tam po raz pierwszy Portugalczycy i zdobyli wkrótce całą gromadę, lecz r. 1607 zmuszeni byli oddać ją Hollendrom. R. 1796 zajęli Amboinę Anglicy, r. 1801 powróciła do Hollendrów, a w latach 1810—1814 była znów w posiadaniu Anglików. Dopiero ugodą zawartą r. 1824 między Angliją i Hollandyją cały archipelag Moluc-ki przeszedł ostatecznie na własność ostatniej, z warunkiem wyłączenia od handlu tamecznego wszystkich narodów oprócz Anglii. Ludność tej gromady wynosi około 280,000 mieszkańców, wyznających w znacznej części religiję mahome-