wyznanie wiary, po słowach kapłana: Corpus Domini nostri Jesu Christi. Wyraz ten przeszedł i do mowy potocznej, naprzykład: „To tak pewno jak Amen w pacierzu;“ „jeszcze nie amen,“ to jest, jeszcze nie koniec; „już amen,“ to jest już po wszystkiém, już się skończyło: „powiedz amen,“ to jest zgódź się, przystań, zrób koniec. Mahometanie zaczynają i kończą swoje modlitwy od słowa Amen. L. R.
Amenda (Stanisław), poseł Maxymilijana cesarza austryjackiego, do Solimana sułtana tureckiego; biegły w naukach, i wiadomościach których nabył zwiedzając Niemcy, Włochy, Grecyję, Egipt i Syryją; otrzymał od tegoż cesarza Maxymilijana herb, jako szlachcic niemiecki. Przybywszy już za Zygmunta III do Polski, otrzymał indygenat, za wierność jaką temuż królowi okazywał. Od 1608 do 1614 r. dzierżawił olborę srebra i ołowiu w Olkuszu, za summę 7,000 złp. rocznej dzierżawy. Żył jeszcze w 1624 roku, wystawił kościół w Olkuszu. Ze śmiercią córki jego Zuzanny, dom Amendów w Polsce wygasł.
Amendówna (Zuzanna), pochodziła z włoskiej familii osiadłej w Krakowie. Żyła około roku 1620, godna pamięci, po przybyciu do Krakowa bowiem w roku 1625, OO. Reformatom wystawiła klasztor po za bramą ś. Anny i oddała znaczny a cały majątek na dobroczynne uczynki. J. M.
Amenofis I, król Egiptu, syn i następca Amazysa I, który pasterzy, zdobywców Egiptu, zamknął w warownym obozie Aürys i przez kapitulacyję wypędził do Syryi, przez co monarchija egipska na nowo dawnym zajaśniała blaskiem. Amenolis zajął się również czynnie uporządkowaniem rozmaitych gałęzi administracyi, przywróceniem do dawnej okazałości miejsc świętych i gmachów publicznych, utrzymaniem kanałów, policyją miast i prawodawstwem; imię jego zapisane też jest na licznych współczesnych mu i późniejszych pomnikach, oraz w litanii królów, zaś wizerunek jego na mnóstwie płaskorzeźb umieszczony jest wespół z wizerunkami bogów. W muzeum turyńskiém znajduje się posąg ubóstwionego Amenofisa I. Król ten, po 30 letniém panowaniu, umarł w 1822 roku przed Chrystusem. — Amenofis II, król Egiptu, syn Merysa czyli Tutmozysa III, panował od r. 1723 przed Chrystusem. Imię jego dotąd jeszcze widać na mnóstwie pomników, zwłaszcza w Nubii. Amenofis II głównie przyłożył się do upiększenia Teb budową propyleów i kolossów Karnaku. Kolossalna statua tego Faraona, monolit wykuty z różowego granitu, znajduje się w muzeum turyńskiém. Umarł po 25 latach panowania w 1697 r. przed Chrystusem. — Amenofis III, wnuk poprzedzającego, po ojcu swoim Tutmozysie IV nastąpił około r. 1687 przed Chrystusem. Był to jeden z najznakomitszych władców starego Egiptu, znany w Grecyi pod nazwiskiem Memnona (ob. Memnona posąg), do którego przywiązywano podania o licznych cudach, już to poprzedzających i zwiastujących jego narodzenie, już też otaczających tajemnicą koniec jego życia. Pałace w Tebach (dzisiejsze Memnonium) i w Luxor, obeliski i mnogie budynki po miastach prowincyjonalnych, świadczą o potędze Amenofisa III. a istniejące jeszcze dotąd na murach pałacu tebańskiego obrazy bitew dowodzą, że był niemniej szczęśliwym wojownikiem, jak gorliwym krzewicielem nauki i sztuki; liczne bowiem nad nieprzyjaciółmi Egiptu odnosił zwycięztwa w Azyi i w Afryce. Umarł po 35 latach panowania w 1657 r. przed Jezusem Chrystusem.
Amenorrhoea (z greckiego: a bez, men miesiąc, reo płynę), zatrzymanie u kobiet; dość często przytrafiająca się choroba. Rozliczne okoliczności wpływają na jej spowodowanie u dziewic, a naprzód: wątła i delikatna budowa ciała, sposób wychowania fizyczny i moralny, temperament limfatyczny i nerwowy, życie siedzące i brak ruchu w ogólności, nauki przeciągnione, praca fizyczna
