z Troji wraz z Mopsusem ustanowił w Mallus w Cylicyi wyrocznię; później z towarzyszem swoim walczył o władzę, w której to walce obydwaj polegli. Amfilochus z Aten, napisał wiele dzieł treści rolniczej, które jednakie wszystkie zaginęły.
Amfilogija. (ob. Amfibolija).
Amfimacer (po grecku: z obu stron długi), trzyzgłoskowa miara wiersza: — ∪ —, np.: . Amfimacer powstaje najczęściej ze skrócenia dwóch miar trochaicznych, (— ∪ — ∪), przez odrzucenie ostatniej zgłoski krótkiej.
Amfipolis. miasto na wyspie przy ujściu rzeki Strymon, założone przez Ateńczyków i ważne w starożytności jako punkt składowy dla handlu górnej Tracyi, tudzież z powodu wybornego w pobliskich lasach budulca okrętowego. Filip Macedoński zdobył je i nadał mu nazwę Amfipolis. W późniejszych czasach Rzymianie zrobili z niego stolicę wschodniej Macedonii. W wiekach średnich, z przyczyny bliskości kopalni złota, nazywano ją Chrysopolis.
Amfipolos, najwyższa godność w Syrakuzie, ustanowiona r. 344 przed Chr., po wypędzeniu tyrana Dyonizyjusza, a zniesiona dopiero przez cesarza Augusta. Amfipolos był zarazem kapłanem Jowisza Olimpijskiego; od niego Syrakuzanie liczyli swoją erę. Pierwszym amfipolem był niejaki Kalimenes.
Amfis, syn Amfikratesa, poeta grecki, współczesny Platona, napisał kilkadziesiąt komedyj i dytyrambów, z których jednak doszły nas tylko tytuły i nieliczne fragmenta, drukowane w Bibliotheca Graeca Fabrycyjusza (tom II).
Amfisbena. Jest to rodzaj wężów, mających około łokcia długości, żyjących w gorących krajach Ameryki. Ciało tych wężów pokryte jest grubą skórą podzieloną bruzdami, przez co wydają się jakoby były pokryte pancerzem z czworobocznych łusek, ułożonych w pierścienie. Przebywają w miejscach suchych, pożywienia wyszukują w mrowiskach; sa zwierzętami nieszkodliwemi. A. R.
Amfissa, starożytna stolica Lokryjczyków Ozolskich w Grecyi, sławna czarowném położeniem. Gdy mieszkańcy Amfissy poważyli się uprawiać zostające pod klątwą pola świętokradzkich Kryssyjczyków, Amfiktyjoni na wniosek ateńskiego mówcy Eschinesa rozpoczęli z niemi tak zwaną wojnę świętą, w której otrzymał dowództwo Filip Macedoński (r. 340 przed Chr.). Amfissa została podstępem zdobyta i zburzona; później atoli znowu się podniosła, a pod cesarzem Augustem ważne otrzymało swobody. Dziś w tém samém miejscu stoi Salona, gdzie piękne są jeszcze ruiny starego grodu.
Amfiteatr, czyli widownia w koło, u starożytnych Rzymian wyobrażał budynek bez dachu, formy podłużnej, przeznaczony na igrzyska dla Gladyjatorów i dzikich zwierząt, w pośrodku którego był plac duży i owalny, zwany areną. Pod tym placem prowadziły zwykle korytarze i drogi podziemne, w koło zaś znajdowały się klatki z drapieżnemi zwierzętemi. Nad temi klatkami była galeryja, od której nakształt wschodów coraz wyżej i dalej wznosiły się miejsca widzów, pierwsze dla senatorów i rycerzy, wyższe zaś i tylne dla ludu. Juljusz Cezar w r. 44 przed nar. J. C. kazał pierwszy wielki Amfiteatr wystawić z drzewa, na swoje igrzyska gladyjatorskie; w 20 lat potem Statilius Taurus wystawił najpierwszy z kamienia. Największym Amfiteatrem starożytnym jest Colosseum (ob.) w Rzymie; podobnym do niego jest Amfiteatr w Weronie, po dziś dzień jeszcze ze wszystkich pomników starożytnych najlepiej przechowany.
