w pośrodku warowni, otoczonej potrójnym murem, a w koło niej mieszkali jego kapłani. Znane są w historyi: niepomyślna wyprawa do Ammonium Kambizesa i odwiedziny tej oazy przez Alexandra Wielkiego.
Ammonius, chirurg starożytności, który żył około r.276 przed Nar. Chr., rodem z Alexandryi. Był przezwany Litotomem, to jest kruszycielem kamieni moczowych, gdyż on pierwszy wpadł na myśl kruszenia kamieni w pęcherzu, skoro są zbyt wielkie aby je bez narażenia się na niebezpieczeństwo, można wyjmować przez otwór na ten cel robiony.
Ammonius z Aleksandryi, perypatetyk, żył w I. wieku po Chr., a uczniem jego jest Plutarch. — Ammonius Saccas, tak przezwany dlatego, że w biednym zostając stanie, utrzymywał się noszeniem worków (Saccus). Jestto najsławniejszy z filozofów tego nazwiska, uczeń Anaxagorasa i Klemensa z Alexandryi, i powszechnie uchodzi za założyciela szkoły nowo-platońskiej w Alexandryi r. 183 po Chr. (ob. Alexan. Szkoła), która odszczepiwszy się od zasad prawdziwego chrystianizmu, filozofiję Arystotelesa i Platona usiłowała połączyć i z dogmatami wiary. Ammonijusz żadnych pism nie zostawił, lecz usposobił takich uczniów, jak Longin, Plotyn i Orygenes. Um. 241 po Ch. — Ammonius Grammaticus, żyjący w 4 wieku w Aleksandryi, jest autorem Dykcyonarza synonymów, kilkakrotnie przedrukowanego, którego wymienimy edycyje: Walkenaera (Leyda 1732) i poprawną Schafera (Lipsk 1822).Nakoniec jest jeszcze Ammonius, syn Hermiasa, żył w 5 wieku ery chrześć., filozof szkoły Alexandryjskiej, uczeń Proklusa, a nauczyciel Symplicyjusza, najlepszy kommentator Arystotelesa. Jego objaśnienia znajdują się w Scholia in Aristotelem, wydania Brandina (Berl. 1836).
Amnesia (z greckiego a, brak mnesis, pamięć), brak pamięci. Pamięć jest jedną z główniejszych zdolności umysłu, to samoistną jak wyobraźnia, pojmowanie, rozum, to znowu ich pomocnicą, ogólną ich własnością. Rzeczywiście każda z tych władz ma oddzielną, jakby sobie właściwą pamięć. Zadziwiające, a jednak często napotykane zjawisko, niknienie w danych wypadkach pewnej gruppy idei, czerpie tu objaśnienie dla siebie. Dla tego to zupełny brak pamięci bywa bardzo rzadkim i zdarza się tylko u kretynów (ob.). Nienormalne wykształcenie mózgu, jako wynik słabego rozwoju, jest pierwszą i ostateczną przyczyną takiego stanu. Utrata pamięci częściowa, to jest zapomnienie liczb, miejsc, pewnych zdarzeń, przedmiotów naukowych i t. p., następuje w skutek rozmaitych chorób. Choroby mózgu i jego błon, wyrośle czaszki, skostnienia, gruźlica, zapalenie, apoplexyja mózgu, ich skutki i t. d. obok tego nadużycie ciał narkotycznych: wyskoku, opium, szaleju i innych, onanizm, wielkie i częste upusty, lub upływy, krwi, epilepsja, choroby do gruppy tyfusów należące, sprowadzają tę wadę pamięci. Po usunięciu tych przyczyn, pamięć wraca do dawnego stanu. Dr. K. K.
Amnestyja, po grecku zapomnienie, niepamiętanie, przebaczenie i uwolnienie od kary całych miejscowości lub klass ludu, które stały się winnemi jakiej nieuległości dla Władzy. Amnestyja zwykle wydaną zostaje pod warunkiem, żeby winni natychmiast, lub w czasie zakreślonym do powinności swoich powrócili. I tak np., zazwyczaj w pewnych epokach epokach wzywają się zbiegowie czyli dezerterowie, z zapewnieniem dla nich amnestyi w razie rychłego powrotu do kraju. Niekiedy także amnestyja zastrzeganą bywa traktatami; w każdym jednak razie odnosi się ona wyłącznie do przestępstw politycznych, t. j. takich, w których amnestyjonowany, po darowaniu mu kary przez panują-
