bardzo wielka: a teraz gdy znane są alkohole dwu i trójzasadowe, prawdopodobnie będą i zasady od podwójnego i potrójnego NH3. T. C.
Amonijus, patryjarcha zakonników. Oprócz świętego Antoniego, głównie Amonijusowi przypisać należy przejście od samotnego życia zakonników do życia stowarzyszonego. Amonijus, urodzony w Egipcie, z bogatego i znakomitego domu, wcześnie powziął zamiar poświęcenia się ubóstwu i zupełnej wstrzemięźliwości. Po śmierci rodziców, tylko na najusilniejsze nalegania swoich krewnych, zgodził się pojąć żonę. Ale wieczorem, po ślubie, natchnął młodą swą małżonkę tak wielkiém zamiłowaniem czystości dziewiczej, opierając się na Ewangelii ś. Mateusza (19, 11) i słowach ś. Pawła (I Kor. 7, 32—34), że nowi małżonkowie postanowili żyć z sobą jak brat z siostrą. Przeżywszy lat ośmnaście w pobożności i miłości braterskiej, Amonijus, za zezwoleniem żony, udał się na pustynię Nitryi, w dolnym Egipcie, o mil 8 lub 9 na południe Alexandryi i tu założył kilka zgromadzeń, których członkowie nie byli ani pustelnikami, ani zakonnikami konwentualnemi; bo jeżeli prawie zawsze mieszkali w celach osobnych, zbierali się w sobotę i niedzielę w jednym kościele, gdzie ci z nich, którzy byli kapłanami, odprawiali mszę świętą. Potomstwo duchowne Amonijusa tak się rozmnożyło na pustyni nitryjskiej, że przy końcu IV wieku, liczyło już pięć tysięcy braci. Amonijus był spółczesnym i przyjacielem ś. Antoniego: często odwiedzali siebie nawzajem, chociaż mieszkali jeden od drugiego o 13 dni drogi. Żona odwiedzała go także dwa razy w roku. W 62 roku zakończył życie, oznaczone wielą cudami. Powiadają, że ś. Antoni w widzeniu dowiedział się o śmierci przyjaciela, i że widział duszę jego wznoszącą się ku niebu. L. R.
Amontons (Wilhelm), znakomity fizyk i mechanik, urodził się według jednych w Paryżu, według innych w Normandyi 1663 r. umarł 1705 r. w Paryżu. W dzieciństwie jeszcze w skutek choroby postradał słuch, i na całe życie tém samém pozbawiony został bliższych stosunków z ludźmi; szukał więc rozrywki w nauce i oddawał się z szczególném zamiłowaniem geometryi, mechanice i fizyce, w zgłębianiu których tyle znalazł powabów dla siebie, że później nie gonił za sposobami uleczenia się z głuchoty, zapewne i dla tego, że ona sprzyjała jego zajęciom, nie dopuszczając roztargnienia w pracy. Pisał traktaty o doświadczeniach swoich z nową klepsydrą, o barometrach, termometrach i higroskopach. W roku 1687 przedstawił akademii nauk nowy higroskop, który mu zjednał powszechne uznanie. Umieszczał rozprawy w Journal des savants, w których ogłaszał doświadczenie swoje nad siłą ludzi i koni, nad czasem, przez który mogą pracować, nad prędkością z jaką mogą się poruszać względnie na obciążenie; czém wielce się zasłużył w mechanice. Amontons pierwszy rzucił niejakie światło na wielce ważną w mechanice teoryję tarcia, pismem swojém: Nouvelle theorie du frottement. Należy go także uważać jako wynalazcę telegrafów, które o cały wiek później wprowadzono w użycie; gdyż on wymyślił znaki, za pomocą których porozumiewały się z sobą osoby, w takiej znajdujące się odległości, że tylko za pomocą lunet widzieć się mogły. W r. 1699 został członkiem akademii królewskiej, na którém to stanowisku napisał wyżej przytoczoną rozprawę o tarciu. Dzieła Amontons’a zawarte są w pamiętnikach akademii nauk z lat 1698 do 1705. Fontenelle w pochwalnej mowie w sposób nader świetny wystawił zasługi tego uczonego.
Amor, u Egreków Eros, bożek miłości, według Orfeusza i Hezyjoda najdawniejszy z bogów, jedna z zasadniczych sił wszechświata i jako taka powstała bez rodziców, czy też syn Kronosa (czasu) i ziemi. Różnym od niego jest Amor, utwór liryków greckich, syn Marsa i Wenery, owo swawolne skrzydlate pachole,
