Histoire romaine a Rome (1856), gdzie w szczęśliwy i nader liberalny sposób archeologiję i literaturę stosuje do polityki.
Amplexus. Koral kopalny, dawniej zalicza do mięczaków. Kilka tylko jego istnieje gatunków w formacyjach dawniejszych, jak Amplexus coralloides, Amplexus serpuloides i Amplexus speciosus, Koninck. w wapieniach węglowych.
Amplifikacyje (z łacińskiego: rozszerzenie, rozsprzestrzenienie), figura retoryczna, polegająca na bardziej szczegółowem objaśnieniu myśli (ob. Parafraza), albo też na dokładniejszym określeniu jej przez bliskoznaczne wyrazy. Wirgilijusz np. tak opisuje śmierć Turnusa:
Z jękiem pada umiera;
Straszliwe zimno członki mu rozbiera,
Zbolałe życie w kraj cieni ucieka.
To jest amplifikacyją myśli najsamprzód wyrażonej: że Turnus kona. Cycero, mówiąc o historyi, tak się wyraża: Historyja, świadek czasów, światło prawdy, starożytności świadoma, nauczycielka życia i t. d.” to znów jest amplifikacyją słowną.—Amplifikacyja w szkołach fuancuzkich oznacza rozwinięcie przez uczniów przedmiotu, zadanego im na ćwiczenie.
Amplijacyja, (po łacinie: ampliatio rozszerzenie), w prawie rzymskiem znaczy odroczenie sprawy, czy to cywilnej czy kryminalnej, wyrzeczone przez pretora z powodu, iż rzecz jest amplius cognoscenda, czyli że bliżej należy ją rozponać. Amplijacya taka powtarzała się kilkakrotnie, dopóki sędziowie we wszystkich szczegółach sprawę dotyczących nie byli dobrze objaśnieni.
Amplituda (Amplitudo). Wyraz w rozmaitem znaczeniu używany w matematyce, fizyce i astronomii. W geometryi oznacza on cięciwę łuku parabolicznego. W mechanice tak się nazywa odległość pozioma przebieżona przez ciało rzucone. W ruchu wahadłowym amplitudą albo obszernością wahania, nazywa się kąt zawarty pomiędzy dwoma największemi odbieżeniami wahadła od linii pionowej. W Astronomii Amplitudą jest luk poziomu zawarty pomiędzy punktem w którym ciało niebieskie wschodzi lub zachodzi a punktami kardynalnemi czyli głównemi. (ob).
Ampullaria. Gatunek mięczaka kopalnego z pokrewieństwa Głowonogich grzebienioskrzelnych
Ampułka (z łacińskiego ampulla), bańka, małe naczynie szklanne lub metalowe; dwa takie naczyńka używają się pruy Mszy Świętej do wina i wody, które z nich wlewają się w kielich. W ampułce takżechowane są oleje święte.—Ampułka święta, sacra ampulla, była to banieczka z olejem świętym, którą gołębica przyniosła ś. Remigijuszowi, biskupowi Reims, kiedy chrzcił Klodoweusza, króla Franków. Z niej w następnych czasach brano olej święty dla namaszczenia królów francuzkich na tron wstępujących.
Amputacyja (amputatio, z łacińskiego amputare, odcinać). Pod tym wyrazem w chirurgii rozumiemy oddzielanie organu jakiego, lub części jego wystającej od części ciała, za pomocą ostrych narzędzi. W dalszem znaczeniu amputacyję dzielą: 1) na Resectio gdzie części kostne tylko się oddzielają; 2) Exycsio, Extirpatio, gdzie miękkie części się wyłuszczają, np. migdały, piersi, jądra; i nakoniec: 3) Amputatio gdzie odcięcie od członków ciała ma miejsce. Amputacyję uważać należy za ostateczny środek chirurgiczny i uciekamy się do niego wówczas, jeżeli wszelkie inne stają się bezskuteczne, pozbawiające nadziei uratowania członka chorego, lub jeżeli przez niewypełnienie operacyi, życie chorego zostałoby w niebezpieczeństwie. Operacyja ta sięga naj-
