Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/69

Ta strona została przepisana.

Abscissa (odcięta). Położenie punktu na płaszczyźnie oznacza się w matematyce, odnosząc go do dwóch linij prostych, na tejże płaszczyźnie leżących, do siebie prostopadłych, lub pod jakimkolwiek kątem pochylonych, zwanych osiami współrzędnych; jedna zwie się osią odciętych, druga osią rzędnych, a punkt przecięcia się ich początkiem osi. Poprowadziwszy przez punkt dany liniję równoodległą od osi rzędnych do przecięcia się z osią odciętych, część tej osi, zawarta pomiędzy tym punktem a początkiem osi jest odciętą punktu danego i oznacza się literą x, linija zaś równoodległa przez punkt dany poprowadzona od osi rzędnych, nazywa się rzędną i oznacza się literą y. Położenie punktu w przestrzeni oznacza się, odnosząc go do trzech linij, schodzących się z sobą w jednym punkcie.

Absenteizm. Jedną z najgłówniejszych przyczyn nędzy w Irlandyi jest bezwątpienia absenteizm, czyli nieobecność w kraju wszystkich prawie znaczniejszych właścicieli gruntowych. Dzierżawa gruntów przechodzi tedy w ręce bogatych kapitalistów, którzy także do Anglii emigrują, ustępując swych praw tak zwanym middlemanom czyli spekulantom. Ci ostatni dopiero, wydzierżawiają grunta ubogim rolnikom, starając się o jak największe rozdrobnienie posiadłości, aby wywołać mnóstwo współzawodników i zapewnić sobie znaczne zyski. Złe skutki takiego systematu są widoczne: 1) Renta i dzierżawa gruntów dochodzą do bajecznej wysokości; 2) Dzierżawca nie ma dostatecznego udziału w produkcyi, gdyż za wiele innym oddawać musi, zkąd powstaje nędza; 3) Ogromny kapitał (do 600,000,000 fr.) wychodzi za granicę Irlandyi bezpowrotnie, bez korzyści, gdyż ani jedna cząstka tej summy nie przyczynia się do poprawy gruntów, do wzrostu fabryk lub poparcia handlu, coby miało miejsce, gdyby właściciele pozostawali w kraju. Na obronę właścicieli irlandzkich to tylko powiedzieć można, iż są oni poniekąd zmuszeni do podobnego postępowania, przez złą administracyję angielską, która ich zanadto obciąża podatkami. Ale to usunięcie się właścicieli od opłaty podatków tem zgubniejszem się staje dla drobnych dzierżawców, albowiem administracyja na nich stara się odwetować straty, poniesione w skutek emigracyi.

Absimarus (Tiberius Absimarus Augustus), nizkiego urodzenia; obdarzony wysokiemi talentami wojskowemi, obwołany został przez wojsko r. 698 cesarzem państwa Bizantyńskiego. Absimarus pobił Saracenów i wszedł jako zwycięzca do Konstantynopola, mimo oporu anti-cesarza Leoncyjusza, którego zamknął w klasztorze, kazawszy go wprzód pozbawić nosa. Zostawszy tym sposobem jedynym władzcą całego państwa, lękał się jednak knowań Justynijana II, strąconego dawniej z tronu przez Leoncyjusza, i nasłań nań swych siepaczów, z rozkazem odebrania mu życia. Justynijan umknął do Bulgarów, i wkrótce z dostarczonem przez nich wojskiem stanął pod murami Konstantynopola. Absimarus nie mógł mu stawić oporu i dostawszy się w ręce Justynijana, ścięty został z jego rozkazu 707 r.

Absolucyja, z łacińskiego, „rozgrzeszenie:“ jest to akt, którym kapłan upoważniony do tego przez właściwego biskupa, odpuszcza na spowiedzi (ob.), w imieniu i władzą Jezusa Chrystusa, grzechy penitentowi, który się z nich wyspowiadał, według przepisów Kościoła. Forma absolucyi na spowiedzi sakramentalnej, postanowiona przez papieża Eugenijusza IV i uroczyście potwierdzona przez sobór Trydencki (sess. 14, cap. 6, can. 9), brzmi następnie: Ego te absolvo a peccatis tuis, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen. „Ja ci odpuszczam grzechy twoje, w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen.“ Słowa istotne są tu: Absolvo te; ale i dalszych opuszczać nie wolno, bez gwałtownej i koniecznej potrzeby. Przed XIII wiekiem formuły absolucyi były dosyć rozmaite, i w ogólności natury błagalnej. Przed bitwą lub rozbiciem się okrętu, gdy wielu peniten-