tentiae de praedestinatione; drugiego, wydanego przez Chiffleta pod imieniem Rabana Maura: Adversus Judaeos. Amulo umarł r. 852. Dzieła jego znajdują się w Baluza wydaniu Agobarda, i w Bibliotheca patrum Lugdun., t. IV. L. R.
Amund (Bröt), król szwedzki, przez historyków ojcem ludu zwany, nastąpił po królu Inguarze i panował od r. 725—760. Główną jego zasługą było wy-karczowanie znacznej części gruntów, pokrytych bagnami i lasem, oraz założenie licznych dróg i kanałów.
Amund (Jakób), syn Olafa Skotkonunga, wstąpił na tron Szwecyi w r. 1026, poczém wraz z królem norwegskim Olafem (Olausem) Haraldsonem prowadził wojnę z królem duńskim Kanutem Wielkim, a po śmierci Olafa dopomógł synowi jego Magnusowi do objęcia królestwa: gdy jednak później Magnus chciał także owładnąć tron duński, Amund w długą z nim uwikłał się wojnę, skutkiem której siostrzeniec jego, Sven Ulfson, w 1050 r. został królem Danii. Amund umarł w 1055 r. w Nowej Sigtunie. Był to jeden z najlepszych królów szwedzkich, sprawiedliwy i miłośnik pokoju, przytém gorliwy krzewiciel religii chrześcijańskiej, która za jego panowania zupełnie się umocniła.
Amunicyja, z niemieckiego Ammunition, znaczy wszelkie potrzeby, zapasy i materyjały wojenne, które do ogniowej obsługi broni palnej w ogóle, mianowicie zaś artylleryi służą. Do amunicyi więc należą: proch, kule, granaty, bomby, puszki kartaczowe, ładunki działowe i karabinowe, lonty, skałki, kapiszony, brantki, materyjały palne w ogniomistrzowstwie używane i t. p. Przyrządzaniem, przechowywaniem, przewozem i nadzorem amunicyi tak działowej jak karabinowej trudni się artylleryja. Przyrządzanie odbywa się w pracowniach artyleryjskich, przechowywanie w odpowiednio urządzonych magazynach, przewóz w osobnych wozach amunicyjnych. W polu nosi piechota swoją amunicyję, to jest ładunki karabinowe w ładownicach i tornistrach; oprócz tego wozy amunicyjne wożą za nią pewną ilość zapaśnych ładunków, skałek, kapiszonów. Artyleryja połowa wozi swoją amunicyję, już to w przodkarach działowych, już to w jaszczykach czyli mniejszych wozach amunicyjnych, stających wraz z działami w linii bojowej, już to wreszcie w zapaśnych wozach amunicyjnych, które w bezpiecznej odległości za armią postępują. Niektórzy nowsi pisarze nasi zowią amunicyją, strzeliwem. Wł. B.
Amur, jedna z najgłówniejszych rzek wschodniej części azyjatyckiego lądu: bieg jej rozciąga się na 33 stopnie długości czyli na 450 mil w prostej linii, nie licząc w to zakrętów. Górna jej część znajduje się w granicach Rossyi, dolna przepływa Dauryję, stanowiącą niegdyś część kraju Mandżurskiego, a najnowszemi traktatami odstąpioną Rossyi: tak, że obecnie bieg rzeki Amur, na przestrzeni około 20 stopni geograficznych długości, stanowi granicę pomiędzy Chinami a posiadłościami rossyjskiemi: wpada do cieśniny Tatarskiej, łączącej morze Ochockie z morzem Japońskiem i formuje niewielką odnogę, która od jej imienia wzięła nazwisko. W pewnej odległości od Kiachty i Urgi, w kierunku południowo-wschodnim od pierwszej, a północno-wschodnim od drugiej, jest węzeł czyli gromada gór, których położenie astronomiczne przypada pomiędzy 48½° a 50¼° szer. półn., i 105° a 108° dług, według południka paryzkiego. Gromadę powyższą podciągnąć można pod ogólne nazwisko gór Kentei (Chenteiskich), rozdzielających wody Ononu i Kerułynia, spływające do Amuru i oceanu Spokojnego od wód, które przez Tulę i Karagol spływają do Selengi i dążą do jeziora Bajkał. Od tego węzła gór, w kierunku północno-wschodnim, ciągną się dwa równoległe - łańcuchy. Północny zowie się Jabłonny czyli stanowy, ciągnący się po lewym brzegu Jngody, spływającej do
