Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/705

Ta strona została przepisana.

te przez destylacyję z wodą wydają ten sam produkt co amygdalina, t. j. kwas pruski (cyanowodorowy), powszechnie znany jako jedna z najgwałtowniejszych trucizn. Dla tego migdały gorzkie zjedzone w większej ilości są szkodliwe. Kwas pruski tworzy się z amygdaliny w skutek szczególnej przemiany zwanej fermentacyją migdałową (ob.), przez działanie ciała organicznego zwanego emulsyną, które tu sposobem fermentu swój wpływ wywiera.

Amykle, starożytne miasto w Lakonii, o milę od Sparty, na prawym brzegu rzeki Eurotas, założone przez Amyklasa, ojca Hijacynta.— Amykle słynne jest jako miejsce urodzenia Dyjoskurów, oraz Heleny i Klitemnestry. Gdy Heraklidowie wtargnęli do Peloponnezu, Achejczyk Filonom za to, że zdobywcom wydał Sparlę, otrzymał w nagrodę miasta Amykle; lecz zagrażali mu ciągle pałający zemstą Spadanie, tak iż wiadomość o zbliżeniu się Spartanów co chwila rozchodziła się w Amykle. Znudzony temi niepokojącemi wieściami, senat amyklejski pod karą śmierci zakazał rozmowy o nadejściu Spartanów, a gdy ci w samej rzeczy pod królem Teleklusem przedsięwzięli wyprawę, już stali pod bramami miasta, zanim mieszkańcy się o niebezpieczeństwie dowiedzieli. Ztąd poszło przysłowie: Amykle zginęło milczeniem. Spadanie na pamiątkę tegu zdobycia wystawili Apollinowi tropejskiemu świątynię, w której kolossalny, bo wysoki na 30 łokci posąg bożka, o czterech rękach i o czterech uszach, utwór Batyklesa, stanowił epokę w dziejach sztuki starożytnej.

Amyntas I, król Macedoński, syn Alcetasa, ojciec Alexandra I, panował od r. 507 — 450 przed nar. Chr. — Amyntas II, syn Arrydeusza, prawnuk Alexandra I i prawnuk poprzedzającego, strącił z tronu Pauzanijasza, syna uzurpatora Aeropusa i panował od r. 394 — 370 przed Chr. Prowadził wojnę z Olintczykami, a gdy sam z niemi nie mógł sobie poradzić, namówił Spartanów do wzięcia w niej udziału. — Amyntas III, wnuk poprzedzającego, syn Perdykkasa, strącony został z tronu przez swego wuja i opiekuna Filipa, ojca Alexandra Wielkiego. Gdy po śmierci Filipa, Amyntas usiłował przeszkodzić wstąpieniu na tron Alexandra, tenże kazał go zamordować.

Amyot albo Amiot (Jakób), wielki znawca starożytnych języków, urodzony 1513 r. w Melun z ubogich rodziców. Przy niepospolitych zdolnościach i szczęściu, do najpierwszych doszedł godności kościelnych, był nauczycielem dzieei króla Henryka II i wielkim jałmużnikiem Francyi. Wybornym językiem tłumaczył starożytnych pisarzy, mianowicie Plutarcha Żywoty sławnych ludzi, które licznych doczekały się edycyj; najlepszą z nich jest: Brottier i Bauvilliers w 22 tomach (Paryż 1785—87). Amyot umarł 1593 roku.

Amyot, Jezuita, urodzony 1718 roku w Talonie, umarł w Pekinie 1793 roku, sławnym jest ze swych gruntownych wiadomości o Chinach, gdzie był missyjonarzem. Posiadając języki chiński i tatarski, w źródłach oryginalnych poznał historyję starożytności, literaturę chińską. Najszacowniejsze jego w tym względzie prace znajdujemy w Mémoires concernants l’histoire, les sciences et les arts des Chinois (15 tomów, Paryż 1776—91). Jego Eloge de la ville Monkden wydał Guignes, a Dictionnaire talare mantchou-français, Langles (3 tomy, Paryż 1789). Do tego dzieła minister Berlin, znawca języków wschodnich i protektor Amyota, własnym kosztem odlać kazał potrzebne czcionki.

Amyraut Mojżesz (Moses Amyraldus), współczesny Kartezyjusza i jego ziomek, pierwotnie jurysta, następnie teolog hugonocki, ur. się w Bourgueil 1596 r. Zostawszy proboszczem w Saumur, r. 1633 wraz z Jozuem de la Place i Ludwikiem Capelle, powołany został na professora teologii przy tamtejszej akademii. Nauka Amyrauta. różniąc sie co do predestynacyi z zasadami reformatorów ge-