na wadze tych aparatów po dokonanem spaleniu, oznacza wprost ilosc wody i kwasu weglanego, z których oblicza się ilość węgla i wodoru. Tlen oblicza się z różnicy. Gdy materyja organiczna azot zawiera, potrzeba wykonać dwie analizy, jedną dla oznaczenia węgla i wodoru, drugą dla oznaczenia azotu. Do tego podano rozmaite metody, jedne polegające na oddzieleniu azotu w stanie odosobnionym, i oznaczeniu go z objętości; drugie zasadzające się na przeprowadzeniu go, przez ogrzewanie materyj organicznych z alkaljami, w stan amonijaku. który łatwo uchwyconym być może, a następnie oznaczonym właściwym sposóbem za pomocą wagi, albo nierównie prędzej bez jej użycia, za pomocą mianowanego kwasu siarczanego. Z ilości amonijaku łatwo obliczyć ilość azotu. Siarkę i fosfor materyj organicznych oznacza się pospolicie przez spalenie z saletrą: z kwasów oblicza się ilość pierwiastków. Analiza termometryczna. Używa się mianowicie przy ciałach które przy rozpuszczeniu lub łączeniu się z wodą, wywiązują lub pochłaniają Ciepło. Temperatura służy tu za miarę do oznaczenia ilości ciał dochodzonych. W solach z ilości użytego rozczynnika, i temperatury przy której krystalizacyją następuje, sądzi się o ilości ciał rozpuszczonych. Dochodzenie olejów dokonywa się na tej samej zasadzie, mieszając je z właściwą ilością stężonego kwasu siarczanego. — Analiza pośrednia różni się od zwykłej tém, że ilości ciał nie oznaczają się bezpośrednio za pomocą wagi, lecz łącząc je z innemi ciałami, z ilości tego związku oblicza się ilość ciał szukanych. Taki sposób używa się szczególniej tam gdzie oddzielenie ciał jest trudne, a różnica między ich jednostnikami wielka.—Znakomitsze dzieła o analizie chemicznej są: Henryka Rose: Lehrbuch der analitischen Chemie, ostatnie wydanie wyszło w Brunświku w 2 tomach 1851 r. Dzieło to wytłómaczone na język francuski angielski i inne. Liebig’a: Anleitung zur Analyse organischer Körper, którego pierwsze wydanie wyszło w Brunświku 1837, a później wielokrotnie powtórzone i na różne języki przełożone: Fresenius: Anleitung zur quantitativen chemischen Analise, kilka wydań. W naszej literaturze posiadamy dzieła tego przedmiotu dotyczące: Chemja policyjno-prawna, wydana przez Radę Lekarską Król. Pols. Warszawa 1844, do której dodatek wyszedł 1854 r. tamże; Potrzeby chemiczne rolnictwa przez Ad. Duflos i Ad. Hirsch, przełożone przez J. S. Zdzitowieckiego, Warszawa 1844 r., w którem znajdują się wiadomości z analizy chemicznej, bliżej obchodząca rolnika. Przewodnik w rozbiorach chemicznych jakościowych ciał nieorganicznych, przez Władysława Bażana, Kraków 1853; Poradnik do rozbiorów chemicznych, Karola Gerhardt, tłumaczony przez Wincentego Karpińskiego, Warszawa 1856: Dmuchawka i jej użycie do rozbiorów chemicznych, z niemieckiego, Dra T. Scheerera, przełożył J. P. M. Duniecki, Brunświk 1854. Przewodnik do rozbiorów chemicznych przez Dra Henryka Wilka, przełożony z niemieckiego przez Karola Lilpopa, do niego dołączone są tablice do rozbiorów chemicznych jakościowych, tegoż autora, Warszawa 1859. Tablice Willa wyszły jeszcze w przekładzie, dokonanym przez Mikołaja Brunera, Warszawa 1859. T. C.
Analogija (z greckiego: ana, znowu i logos, słowo, znaczenie), wyraża stosowność, podobieństwo lub równość pod pewnemi względami jednej rzeczy z drugą. Zbadanie tej rzeczy, jeżeli opiera się na takiem podobieństwie, nazywamy zbadaniem jej przez analogiję; zaś wniosek, jaki z takiego dwóch rzeczy podobieństwa, albo pod niektóremi względami z ich równości, czynimy o podobieństwie lub jedności zachodzących pomiędzy niemi ze względu na inne ich oznaki, nazywany w logice wnioskiem przez analogiję. Wniosek ten, jakkolwiek
