Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/782

Ta strona została przepisana.

zmarły w Ascoli 1611 r., pracował w Konstantynopolu, w Wiedniu, jakiś czas w Polsce, mianowicie w Gdańsku, gdzie portret sztychował Radnego Konstantego Ferbera. Tu także wykonał piękny sztych portretu Stanisława Sobinka (Glaubicz, Wójta Wileńskiego. Sztych ten należy do wielkich osobliwości u zbieraczy, i drogo jest przepłacany.

Andreae (Jan), Joannes de Andrea, jeden z najsłynniejszych kanonistów w początkach XIV wieku, doktór uniwersytetu bolońskiego r. 1301, później professor prawa, członek deputacyi wyprawionej r. 1328 do papieża Jana XXII, do Awenijonu, autor licznych i uczonych dzieł o prawie kanonicznein. Nazywano go: Pater juris canonici et omnium juris canonici interpretum facilis princeps. Umarł z zarazy morowej r. 1348. L. R.

Andreae (Jakób), jeden z najsłynniejszych i najczynniejszych teologów protestanckich, w pierwszym okresie reformacyi, zwany drugim Lutrem, Lutherus secundus, urodził się r. 1528 w Waiblingen, miasteczku wirtembergskiem, z ojca kowala, i dla tego dawano mu szyderskie przezwisko kowalczyka, Schmiedlein albo Fabricius. Uczył się w Sztutgardzie i Tiibindze, roku 1546 otrzymał posadę duchowną, ale musiał ją po dwóch latach opuścić, gdy zgodzić się nie chciał na Interim (ob.) cesarza Karola V. W r. 1549 wrócił do urzędu duchownego w Tiibindze, wkrótce polem został superintendentem w Góppingen, 1557 r. nadwornym kaznodzieją Krzysztofa księcia Wirtembergskiego, i towarzyszył mu na sejmy do Ratyzbony i Frankfurtu nad Menem, roku 1562 mianowany professorem teologii i kanclerzem uniwersytetu w Tiibindze, tudzież pastorem przy tamecznym kościele ś. Jerzego. Od tego czasu, aż do śmierci zaszłej r. 1590, brał największy udział we wszystkich sporach, zjazdach, synodach, i układach kościoła protestanckiego. W r. 1577 dokazał, że na zjeździe w Kloster-Bergen przyjęto tak nazwaną Formula concordiae, która miała na celu zaprowadzenie jedności pomiędzy protestantami niemieckiemi. Nie powiodły się jego usiłowania o nawrócenie Greków do protestantyzmu, tudzież kalwinistów do luteranizmu. Zostawił przeszło sto pięćdziesiąt dzieł i rozpraw, które dziś mają tylko historyczną wartość. Synowiec jego Walentyn opisał życie stryja w dziele: Fama Andreana reflorescens (Strasburg, 1630).

Andreae (Jan Walentyn) znakomity pisarz niemiecki, o którym Herder powiedział, że „jaśniał w swej epoce jako róża pośród pokrzyw,“ urodził się 1586, w Herrenberg niedaleko Tübingi. Andrea poświęcił się stanowi duchownemu, i był z początku Dyjakonem w Walbingen (1615 r.) lecz już w 1620, otrzymał godność Superintendenta; w 1639 r. posadę nadwornego kaznodziei w Sztutgardzie, ostatecznie zaś miejsce Opata w Behenhausen. Umarł w Sztutgardzie 1654 r. Z pomiędzy jego licznych pism i dzieł, zasługują głównie na uwagę: 1) Menippus s. satyricorum dialogorum centuria 1617, zbiór stu rozmów. 2) Mythologica Christiana 1619, przełożone w znacznej części na język niemiecki przez Herdera w 1786 r. Niewiadome są dokładnie stosunki Jana Walentyna, Andreae’go; z towarzystwem tajemnem Różanego-Krzyża, czyli Rose-Croix (ob.), którego nawet założenie, a przynajmniej odnowienie jemu przypisywano. Uważano go za autora dzieła Fama Fraternitatis R. † C. to jest Rosae Crucis, r. 1614 wydanego, a będącego w związku z po-mienionem towarzystwem. Do dzieła niemieckiego: Chymischen Hochzeit Christiuni Rosen-Creuz, (1616) sam się przyznawał, uczestnictwa zaś w towarzystwie zapierał się, szydził nawet z niego w różnych dziełach. Andreae sam pisał swoją bijograliję po łacinie, wydaną po niemiecku: Andreae Selbst-