Andryjewicz, herbu Rubiesz, dom szlachecki w Polsce, kwitnął w województwie Pińskiem.
Andrykuły, baśnie, niedorzeczności, to samo co androny: np. by apostoli znowu zmartwychwstali, rzekliby, że andrykuły bają. (Józef Wadowski: Daniel Prorok, Warszawa 1699). Wyraz ten zupełnie wyszedł z użycia, w czasach jeszcze Stanisława Augusta.
Andrysiewicz, pisał: O leczeniu i zachowaniu zdrowia. Tak Czacki przytacza w dziele: O polskich i litewskich, prawach, w regestrze autorów których do tego dzieła używał.
Andrysowic (Łazarz), ob. Łazarz.
Andrzej (święty), jeden z dwunastu apostołów, urodzony w Betsaidzie, syn Jonasza, brat księcia apostołów Piotra, był naprzód uczniem Jana Chrzciciela, który wskazawszy mu prawdziwego Baranka Bożego, skłonił go do pójścia za Zbawicielem, pospołu ze świętym Janem ewangelistą. Ponieważ Jezus pierwszy go powołał na ucznia, przeto nazywają Andrzeja apostołem pierwszego wezwania, protokletos. Kilka tylko jest wzmianek o nim w Ewangelii; Dzieje zaś Apostolskie milczą o Andrzeju. Podług Orygenesa opowiadał on Ewangeliję w Scytyi, a potem w Achai podług ś. Hieronima. Podług Sofronijusza opowiadał ją w Sogdyjanie, Kolchidzie; podług ś. Paulina w Argos; podług Grzegorza Nazyanzeńskiego w Epirze. Ruscy kronikarze utrzymują, że ś. Andrzej zaszczepił wiarę Chrystusową w Kijowie; Szkoci chlubią się posiadaniem jego relikwij i uważali go za swego patrona. Nie zostawił żadnych pism; przyznawane mu są apokryfami. Poniósł śmierć męczeńską w Patras w Achai, ukrzyżowany na poprzecznym krzyżu w kształcie X (crux decussata). W r. 357 ciało jego przeniesiono z Patras do Konstantynopola i złożono w kościele Apostołów. Gdy Krzyżownicy zajęli Konstantynopol, kardynał Piotr z Kapui przewiózł relikwije ś. Andrzeja do Włoch i umieścił w kościele katedralnym w Amalii, gdzie dotąd znajdują się; kościoły zaś w Medyjolanie, Noli, Breścia, posiadają tylko ich cząstki. L. R.
Andrzej, imię kilku królów i książąt węgierskich. — Andrzej I, zmuszony wraz z bratem do ucieczki przez przywłaszczyciela Piotra, powrócił na tron w 1046 r. w skutku powstania ludowego, ale już w 1058 r. zginął w wojnie domowej z bratem swoim Belą. — Andrzej II. zapragnął korony jeszcze za życia starszego swego brata Emeryka, i w tym celu wypowiedział mu wojnę. Emeryk udał się do obozu brata bez broni, a przebiegając z laską w ręku szeregi powstańców, dopytywał się śmiało: „Któż się odważy przelać krew królewską?“ następnie, wziąwszy Andrzeja za rękę, zaprowadził go do swego obozu i uwięził. Wkrótce po tém zdarzeniu Emeryk zachorował śmiertelnie, uwolnił więc brata i mianował go opiekunem żony i syna swego Ładysława, ale Andrzej wypędził Ładysława do Austryi i po zgonie tego młodego księcia wstąpił na tron Węgierski. Potém udał się na wyprawę krzyżową do Azyi, i zaledwie wrócił do kraju około 216 r., a już zmuszonym był wystąpić przeciwko własnemu synowi Beli, z którym się dopiero po kilkuletniej wojnie pogodził i to za pośrednictwem Austryi i papieża. Umarł w 1235 r. Wdowa po nim, Beatrix d’Este, udała się do Włoch i tam wydała na świat Stefana Pogrobowca, którego syn Andrzej, po gwałtownej śmierci Ładysława III, stał się jedynym prawym dziedzicem korony węgierskiej, i wstąpił na tron pod imieniem Andrzeja III. Tymczasem cesarz Rudolf i papież Mikołaj IV zaprzeczyli mu prawa do tronu, a na dobitkę nieszczęścia, pojawił się fałszywy Andrzej, mniemany brat Ładysława III. Tak więc, groźna burza zbierała się po nad głową Andrzeja, który zdołał je-
