Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/832

trude of Wyoming. Powieści poetyczne Jakóba Montgomery (ur. 1771) odznaczają się barwą religijną; z innych wymienimy tu jeszcze: dwóch idyllików, James’a Graham 1765 — 1814) i Roberta Bloomfield (ur. 1796), balladzistę John’a Leyden i liryków Henry Kirke White (1785 — 1806), Johna Keats 1796 — 1820), autor poematów fantastycznych: Endymion i Hyperion, nakoniec pełnego zapału Leigh Hunt (ur. 1784), którego Story of Rimini zachwyca delikatnością uczucia i wytwornością formy. Wysoko nad tych wszystkich i wielu innych wystrzelił Irlandczyk Tomasz Moore (1780 — 1850), potężny liryk i satyryk, którego jednak głównym utworem jest poetyczna powieść wschodu: Lalla Rookh (tłómaczyła Wanda Małecka); wielkiej sławy dostąpiły również jego pieśni irlandzkie: Irish Melodies (tłómaczył Korsak). Obok niego, a zapewne i nad nim stanął Jerzy Byron (1788 — 1829), jeden z największych wieszczów nowożytnych, umysł wskróś poetyczny, równie porywający ogniem fantazyi, jak blaskiem słowa i cudnym wdziękiem formy, ale zarażony nieszczęsnym sceptycyzmem, przez co nieraz szkodliwe wywierał wpływy na współczesnych i potomnych. Ze znanych całemu światu utworów jego, z których wiele przełożyli na nasz język Adam Mickiewicz, Julijan Korsak, Ignacy Szydłowski, Antoni Odyniec, Stanisław Budzyński, Władysław Ostrowski i inni, najznakomitsze są: Childe Harolds Pilgrimage (Pielgrzymka Czajld Harolda), The Giaour (Giaur), The Corsair, The siege of Corinth (Oblężenie Koryntu), Parisina, The bride of Abydos (Narzeczona z Abydos), Mazeppa, Don Juan, Manfred, Kaim, oraz dwie tragedyje: Marino Faliero i The two Foscari (Dwóch Foskarych). Ponury sceptycyzm Byrona w przyjacielu jego, Percy Shelley (1792 — 1822), rozwidnił się w jakiś szczęśliwszy panteizm, który liczne ściągnął na niego prześladowania; wszystkie utwory jego pałają miłością dla świata i ludzkości, gorącym ogniem cnoty i piękna; wymieniamy tu z nich najsławniejsze: The queen Mab, Alastor dor the spirit of solitude, The revolt of Islam (Królowa Mab Alastor czyli uich samotności, Bunt Islamu), z których ostatni jest poematem, w zwrotkach spenserowskich, w 12 pieśniach. Po tym ostatnim wielkim poecie nowszej epok żaden już nowy genijusz nie naprowadził poezyi angielskiej na nową fazę rozwoju: z licznych późniejszych poetów wymienimy też tu jedynie imiona znakomitszych: Ebenezer Elliot (178 — 1841), śpiewak demokracyi, którego szczególnie Corn-law rhymes (Wiersze o prawach zbożowych), potężnie malują nędzę ludu), William Bowles, Walter Landor, William Tennant, Robert Pollock, Bryan Proslor, Tomasz Hood, Alexander Watts, Tomasz Pringle, William Kennedy, Robert Montgomery, Richard Milnes i Alfred Tennyson, który talentem przewyższa wszystkich innych. Na czele nader licznego i coraz powiększającego się szeregu poetów anglo-amerykańskich stoją: fantastyczny Allston, melodyjny Piermont, melancholiczny Bryant i dziko energiczny Dana, z któremi rywalizują Halleck, Bruinard, Percival, Hillhouse, Willis, Flint, Whittier, Pike, Everett, Drake, Street, Holmes, Simms, Longfellow (którego kilka poematów przełożył Felix Jezierski), oraz kobiety Sigourney i dwie siostry: Lukrecyja i Małgorzata Davidson. Z poetek Wielkiej Brytanii zasługują przed innemi na wspomnienie: Felicyja Hemans (1794 — 1835), której Forest Sanctuary (Świątynia leśna), należy do arcydzieł nowszej literatury poetycznej i Laetitia Landon (1804 — 1838: The improvisatrice, The venetian bracelet i romans Ethel Churchill); po nich zaś Mary Howitt, Karolina Norton, Emmelina Wortley, Elisa Cook, Anna Twamley, Flora Hastings i panna Jewsbury. Dramatowi w nowszych czasach znów znaczne poświęciły się siły, jakkolwiek nie doścignął świetności dawnej sceny narodowej, jakkolwiek wielcy