Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/851

Ta strona została przepisana.

Paweł V papież, polecił kongregacji soboru Trydenckiego roztrząsnąć instytucyję panien angielskich; biskup Saint-Omer wziął je pod szczególną opiekę, i przyjmowały one do grona swego dziewice ze wszystkich krajów. Papież Grzegorz XV upoważnił Maryję Ward do zakładania w Rzymie i innych miastach włoskich, klasztorów swojej reguły. W roku 1627 założyła klasztor w Monachijum i powołała tu 12 panien z Kolonii. Gdy podniosła się wątpliwość co do czystości jej wiary, Urban VIII kazał wyexaminować Maryję Ward, a tymczasowo zamknąć jej klasztory. Examin nie wypadł dla niej niepomyślnie, wszelako jej zgromadzenie zostało zniesionym bullą Pustoralis Romani Pontificis, dnia 13 Stycznia 1630. Sprawa zdawała się przegraną ostatecznie, i Angielskie panny z pokorą poddały się wyrokowi. Ale Maxymilijan elektor Bawarski wstawił się za niemi i wyjednał u papieża pozwolenie dla nich na życie spólne w domach, pod pewnemi zastrzeżeniami. Maryja Ward sama wystarała się w Rzymie, że bullę z d. 13 Stycznia 1630 uważano jako uchyloną domyślnie; ale dopiero 15 Czerwca 1703 Klemens XI potwierdził na nowo zgromadzenie, które odtąd utrzymało się, zwłaszcza na Zachodzie, gdzie należy do niego pięćset osób. Przełożone wybierają się tylko ze szlacheckiego rodu; samo zgromadzenie dzieli się na trzy klassy: panien szlacheckich, panien stanu miejskiego i siostr konwersek: ale wszystkie trzy klassy mają jednostajny ubiór i ulegają jednostajnej regule. Nie są one właściwie zakonnicami, nie zostają pod klauzurą, nie wykonywają ślubów uroczystych; czynią tylko roczne, lub na trzy lata śluby proste czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. L. R.

Angielskie pismo, ob. Pismo.

Angielskie piwo, ob. Ale.

Angielskie prawa żeglugi, ob. Brytannija Wielka.

Angielskie prawodawstwo, ob. Brytannija Wielka.

Angielskie rolnictwo. Od czasu kiedy Thaer pokazał istotny stopień udoskonalenia rolnictwa w Anglii, gospodarstwo wiejskie tamtejsze stało się wzorem dla innych i przewodnikiem na drodze postępu dla całego świata. Istotne cechy tego zajmującego, chociaż nie zawsze naśladowania godnego rolnictwa, dadzą się w następujących wyrazach wysłowić. W rolnictwie angielskiem panuje płodozmian, którego główną podstawą jest znany norfolkski płodozmian cztero-połowy, w którym jeżeli grunt pszenny, porządek jest następujący: 1) ugór z właściwą jemu uprawą, lub rośliny ugorowe, jak turneps, rzepak, kapusta, (na nawozie); 2) rośliny kłosowe, jak: pszenica, jęczmień, owies z roślinami pastewnemi; 3) rośliny pastewne na siano, lub do spaszenia: 4) rośliny zbożowe. Jeżeli zaś grunt jest lekki jęczmienny, w takim razie następujący układa się porządek: 1) turneps na nawozie: 2) jęczmień z roślinami pastewnemi; 3) rośliny pastewne na siano lub pastwisko; 4) owies. Jeżeli grunt jest bardzo tęgi, wilgotny, i niepewne bywają zbiory roślin ugorowych, natenczas w toku rotacyi czteropolowej, pozostawiają ugór dobrze uprawiony i nawóz. W okolicach w których trudno jest o nawóz po za obrębem nabywany, i gdzie wychów bydła zapewnia większe korzyści niż produkcyja ziarn zbożowych, tam ustanawiają płodozmian pięciopolowy, w którym grunt przeznacza się w 1 roku pod rośliny ugorowe, lub ugór i nawóz, w 2 roku pod rośliny kłosowe z trawami, w 3 roku trawy na siano: w 4 pastwisko; w 5 rośliny kłosowe najczęściej owies. Chcąc uprawiać prócz kłosowych inne jeszcze rośliny, zamiast czteropolowej wprowadzają kolej sześciopolową: np. pierwszy rok rośliny ugorowe, lub ugór i nawóz, drugi rośliny kłosowe stosownie do gruntu z trawami, trzeci rok trawy na siano lub pastwisko, czwarty rok kłosowe, najwłaściwiej owies,