Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/901

Principatus, Archangeli, Angeli. S. Augustyn mówi z tego powodu: Wierzę mocno, że aniołowie różnią się pomiędzy sobą; ale czém różnią się, tego nie wiem.“ ś. Ireneusz uważa za błąd Gnostyków chcieć twierdzić coś pewnego o aniołach i ich hijerarchii. Nie ulega wszakze wątpliwości, że aniołowie, w ścisłym tego wyrazu znaczeniu, aniołowie stopnia niższego składają klassę najliczniejszą; Serafiny, na szczycie hijerarchii, klassę najmniej liczną; i że w ogólności liczba duchów jest w odwrotnym stosunku do wysokości ich stopnia i zakresu ich władzy. Przypuszczają także, że Bóg powierzył straży aniołów niektóre narody i miasta. Pisma święte wymienia trzy szczególne posłannictwa, które wykonali: Gabryjel, zwiastun dobrych nowin, Rafał, przywracający zdrowie i Michał, opiekun Izraela i zwycięzca czartów. Czynności Aniołów wypływają ze stosunków w jakich znajdują się oni względem Boga, względem siebie samych, względem człowieka i świata. Żyją z Bogiem w blizkiem i osobistém obcowaniu, które się objawia poświęceniem się bez granic, uległością doskonałą, miłością wyłączną, wiernością niezachwianą, posłuszeństwem niezmienném, głęboką czcią, wdzięcznością nieskończoną, uwielbieniem, które wyraża się nieustannym wychwalaniem, świętym i radosnym zapałem. Pomiędzy sobą, pomimo różnic hijerarchii, składają świat duchów, świat jeden i zjednoczony rozumem i wolą, wiedzą i miłością, chociaż nie można powiedzieć, iżby wiedza jednych udzielała się drugim, że ten chór bierze swoje wiedzę od tego, któremu jest podległy, wszyscy czerpiąc bezpośrednio ze źródła jednego, i udzielając sobie nawzajem swoich myśli sposobem niewysłowionym i nieznanym człowiekowi. Chociaż są organami bóstwa, aniołowie nie mogą być uważani jako proste narzędzia bez woli i wolności, albowiem z natury swojej są duchami rozumnemi, a tém samém wolnemi. Jako tacy biorą ścisły udział w szczęściu i nieszczęściu rodu ludzkiego; świadomi w ogólności celów, jakie ma Opatrzność, działają na naród ludzki tak, iżby zamiary Boga spełniły się i aby ludzkość osiągnęła swoje przeznaczenie. Wszelako nietrzeba sobie wyobrażać, iżby Bóg nie mógł wykonać zamiarów swoich bez aniołów i że oni są koniecznemi narzędziami jego woli: Bóg nie potrzebował ich współdziałania, aby zapewnić zbawienie rodzajowi ludzkiemu; ale chciał posługiwać się nimi, i skutkiem tej wolnej i miłosiernej woli, we wszystkich najważniejszych chwilach objawienia, posłannictwo aniołów posługiwało wszechmocności boskiej. Już przy stworzeniu świata, unosili się oni radością na widok cudów jego; anioł znajduje się przy wygnaniu z raju pierwszego człowieka, po upadku jego; widzimy aniołów występujących i działających za czasu proroków; lecz nadewszystko wtedy, gdy się spełniły czasy, gdy się dokonało już dzieło odkupienia. Aniołowie przewodniczą i prowadzą apostołów w pierwotnym Kościele: aniołowie też na sądzie ostatecznym towarzyszyć będą Synowi człowieczemu, gdy zasiądzie na stolicy majestatu swego, i gdy nastąpi koniec świata. — Czém Aniołowie są i co czynią w ogóle dla rodzaju ludzkiego, tém anioł jest i to czyni dla ludzi w szczególności, jako Anioł stróż. Widzimy jawnie w Ewangelii ś. Mateusza, że dziatki mają swoich Aniołów stróżów. Według licznych świadectw Pisma świętego i jednozgodnego zdania Ojców Kościoła, każdy człowiek zostaje także pod strażą Anioła: a mężowie świadomi dróg Pana Boga i działań Opatrzności nabywają mocnego przekonania o tej nieustannej i tajemniczej opiece aniołów nad ludźmi. Jako aniołów stróżów, czynność ich jest dwojaka: bierna, gdy odwracają człowieka od tego co zagrażać może jego życiu fizycznemu lub duchownemu; czynna, gdy kierują duszą tajemnemi natchnieniami, mądremi przestrogami, pociechami mistycznemi. Aniołowie doświadczają świętej radości, gdy grzesznik pokutę czyni, i zaniechawszy złego, postępuje w dobrém; smucą się