i martwią gdy człowiek grzeszy i zniewala ich do karania go. Wreszcie, aniołowie, w stosunkach swoich ze światem, według zdania najdawniejszych teologów, szczególną mają opiekę nad różnemi królestwami przyrodzenia, naprzykład, nad roślinami, zwierzętami; różne narody zostają także pod ich strażą, chociaż nie wiemy w jaki sposób rozciąga się nad nimi ta opieka. Cześć oddawana aniołom nie odnosi się do nich bezpośrednio, albowiem nie są istotami boskiemi, i tylko zanoszą do Boga modlitwy ludzi lub wstawiają się za nimi swemi modlitwami. Jeżeli w pierwszych wiekach niektórzy Ojcowie Kościoła zalecali surową ostrożność w oddawaniu czci aniołom, skłaniała ich do tego bojaźń, iżby nowonawróceni poganie nie odpadali skwapliwie w cześć genijuszów albo duchów. Później ustała ta niespokojność, i przy końcu III i IV wieków, spotykamy częste dowody czci oddawanej przez Kościół aniołom, w uroczystościach świętych Aniołów Stróżów, tudzież świętych archaniołów Michała, Gabryjela, Rafała. Wizerunki i obrazy aniołów były zawsze w użyciu u chrześcijan, a od czasu drugiego soboru nicejskiego, Kościół upoważnił je wyraźnie, ze względu, że aniołowie często pokazywali sie pod postacią ludzką. Zwykle przedstawiani są w postaci mężczyzn, nie żeby byli tej płci, gdyż, jako duchy czyste z natury swojej nie mają płci, lecz dla wyrażenia ich mocy męzkiej; wyobrażają ich jako młodzieńców pełnych wdzięku i piękności, aby przypominać szybkość i wesołość, z jaką, podobni młodzieńcowi rzeskiemu i zdrowemu, wykonywają rozkazy boskie, i stan szczęśliwości, jakiej używają w niebie, w młodości niezmiennej i wiecznej. Szybkość nadzwyczajną aniołów oznaczają ich skrzydła, lekka odzież i nogi bez obuwia, jak u szermierzy w arenie. Wyobrażają ich często z arfami lub innemi instrumentami muzycznemi, na znak, iż pieśniami chwalą Boga bez ustanku; a także z trąbą w ręku, jako godłem trąby sądu ostatecznego (naprzykład, śliczna figura Anioła Sądu, wykonana z marmuru przez znakomitego artystę Sosnowskiego w Rzymie, i darowana przez niego kościołowi księży Karmelitów bosych w Warszawie): z kadzielnicą w ręku, na znak, że ofiarują Bogu, jako wonne kadzidło, nasze dobre uczynki i modlitwy nasze; w szatach białych i z pasem złotym, na znak niepokalanej czystości ich duchownej, natury i ich działalności wolnej od wszelkiego grzechu; głowę mają odkrytą, oczy spuszczone, ręce wy-ciągnione ku niebu, skrzydła zwinięte, kolana schylone, dla wyrażenia najgłębszej czci, jaką składają Najwyższemu. Niekiedy aniołowie są przedstawiani z krzyżem na czole, lub z narzędziami męki Pańskiej w ręku, na znak czci jaką mają dla Zbawiciela ukrzyżowanego, tudzież radości, której doświadczają z odkupienia rodzaju ludzkiego przez krzyż Jezusa Chrystusa. L. R.
Anioł Pański. Modlitwa do Najświętszej Panny, tak nazwana, bo się zaczyna od słów, „Anioł Pański zwiastował Pannie Maryi.“ Odmawia się trzy razy w dzień, z rana, o południu i wieczorem, na trzykrotny odgłos dzwonu, czyli jak zadzwonią na Anioł Pański. Postanowił ją papież Jan XXII w r. 1316. Pierwotnie odmawiano tę modlitwę tylko wieczorem; później dopiero zaprowadzono trzykrotne w dzień dzwonienie, które zwołuje wszystkich katolików o jednej porze na całym świecie do modlitwy, przypomina im największą z tajemnic, to jest Wcielenie, wyraża cześć dla świętej Bożej Rodzicielki i błaga ją o modlitwy za nami, tudzież poleca dusze wiernych umarłych, aby przez miłosierdzie Boże odpoczywały w pokoju wiecznym. W wiejskich ustroniach zwłaszcza, wieczorny głos dzwonu na Anioł Pański, ma w sobie szczególnie poetyczny charakter i napełnia serca uczuciami religijnemi. Benedykt XIII papież bullą z dnia 19 Stycznia 1725 r. nadał odpust stu dni za każdy raz odmówienia Anioł Pański co dzień
