Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/929

Ta strona została przepisana.

w dwa lata później za Filipa Wilhelma syna Palatyna Renu w r. 1642. Ślub u ś. Jana w Warszawie dawał biskup poznański 8 Czerwca. Po zwykłych uroczystościach, król odprowadzał siostrę aż do Częstochowy, po drodze wstąpili do Radziejowic, do podkanclerzego koronnego. Niebezpieczna przez Niemcy była podróż dla wojny trzydziestoletniej, miał wprawdzie pan młody paszport szwedzki, ale wiódł skarby i dwór świetny, którego bogactwa mogły być przynętą. Dla tego i Jan Kazimierz, który miał zamiar odprowadzać siostrę aż do samego Neuburga, wstrzymał się od lej podróży. Z królewną dziedzictwo części summ neapolitańskich przeszło w dom neuburgski. Filip kiedy się żenił miał lat 26, żył z królewna lat dziewięć, umarła albowiem w r. 1651 niezostawiwszy mężowi dzieci, dopiero z drugiej żony elektor doczekał się licznego potomstwa. Starał się potem o tron polski i z powodu małżeństwa swego z królewna, wywodził niejakie prawa swoje do serca narodu. Jul. B.

Anna Iwanowna, Cesarzowa Rossyjska; panowała od roku 1730 do 1740. Była drugą córką Cara Jana Alexiejewicza i Praxedy Fedorówny, małżonką księcia Kurlandzkiego, Fryderyka Wilhelma, siostrzeńca króla Pruskiego: ur. 1694. Owdowiawszy, po dwóch miesiącach pożycia z mężem, wyjechała do Mitawy, i mieszkała tu do samej śmierci Piotra II, po którym wstąpiła na tron rossyjski. Wkrótce potém zawarła korzystny traktat z Szachem Perskim, sławnym Tah-mas-Kuli-Khanem, i z cesarzem Chińskim za pośrednictwem hrabiego Władysławicza. Następnie Anna brała udział w sprawach polskich, popierając stronę Augusta III Elektora Saskiego. Generał Lascy z 20,000 wojska rossyjskiego wszedł do Polski; Stanisław Leszczyński schronił się z Warszawy do Gdańska, gdzie niezwłocznie nadciągnął z wojskiem feldmarszałek rossyjski Munich. Leszczyński zmuszony był ustąpić z Gdańska, który się poddał. Wtedy Polacy uznali królem Augusta II. Zapewniwszy w Polsce koronę elektorowi saskiemu. Cesarzowa w 1735 r. w skutku przymierza z dworem wiedeńskim, wyprawiła korpus dziesięciotysięczny pod dowództwem Lascego, w pomoc cesarzowi Karolowi VI, przeciw Francuzom: pomoc la okazała się jednak zbyteczną, gdyż tymczasem Austryja zawarła pokój z Francyją. W następnym 1736 roku rozpoczęto wojnę z Turcyją, która nie chciała zadość uczynić żądaniom Rossyi względem powściągnienia najazdów tatarskich na Ukrainę. Wojna la jednak nie przyniosła Rossyi oczekiwanych korzyści, albowiem Austryja zawarła niespodziewanie pokój z Porta na bardzo niepomyślnych warunkach. Okoliczność ta zmusiła i Annę do zawarcia pokoju z Turcyją 18 Września 1739, w Belgradzie, mocą którego Rossyja zrzekła się wszystkich zaborów swych, podczas wojny, i zatrzymała tylko Azow, z obowiązkiem zburzenia jego fortyfikacyj. Za panowania Anny, Senat podzielony został na departamenta czyli wydziały; gwardyja powiększona dwoma pułkami. W 1731 wprowadzono do armii rossyjskiej kirassyjerów. Tegoż roku założony szlachecki (pierwszy) korpus kadetów, dla przysposobienia zdatnych olicerów, a w części i urzędników. Przy akademii nauk założone gimnazyja, szkoły malarstwa i rzeźbiarstwa: górnictwo uczyniło także znaczne postępy; między innemi odkryto bogate kopalnie Gorobłagodatskie. Przedsiębrano morskie podróże, w których zbadano i opisano niektóre z wysp Kurylskich. W 1739 Średnia i Mała hordy Kirgizów, uznały nad sobą panowanie Rossyi. Nadto, południowa część wschodniej granicy Cesarstwa, zabezpieczoną została od napadów koczowniczych plemion Azyjatyckich, urządzeniem linii: Ukraińskiej, Carycyńskiej, Zakamskiej i Orenburskiej. Tak Rossyja na zewnątrz jaśniała za panowania Anny; ale wewnątrz cierpiała wiele z powodu chciwości i samowolności powiernika Jej Birona, (ob.) którego wyniosła na