wypadku i podał do wiadomości powszechnej. Odkrycie Dollonda było dla astronomii wypadkiem największej wagi, lecz aby nabyło zupełnego znaczenia, potrzeba było jeszcze wyprowadzić teoryję matematyczną achromatyzmu, bez której udoskonalenia praktyczne i odkrycia niepodobne były do dokonania. Obecnie, kiedy optyka tak wielkie zrobiła postępy, kiedy tak udoskonalono sposoby obrabiania szkieł i przy tylu innych pomocach, które rachunek podaje, Achromatyzm należy tak pod względem teoryi, jako i praktyki, do rzędu zadań najdelikatniejszych i najtrudniejszych. J. P-z.
Achtariel, Matatron i Sandalfon, podług Talmudu, trzej aniołowie, którzy z modlitw przez Izraelitów odmawianych, wiją wieniec i wkładają go na głowę Boga, zlewającego za to błogosławieństwo na wiernych.
Achtel, których 8 idzie na I lachter, jest miarą długości górniczą, używaną w Niemczech, a szczególniej w Prussach, równa się 0,2609 m. Achtel jest miarą objętości używaną w Królewcu do mierzenia drzewa opałowego, równa się 360 stóp sześć. pruskich, co czyni 446,4 stopy sześć. warsz. U nas Achtel oznacza ósmą część beczki np. Achtel piwa.
Achterfeld (Jan Henryk), teolog katolicki, ur. w Wesel, w Prussach, r. 1788, po wyświęceniu się mianowany wikaryjuszem w rodzinném mieście roku 1814. Na tém skromném stanowisku umiał zwrócić na się uwagę księcia Józefa Hohenzollern, biskupa warmińskiego, i powołany został r. 1817 do wykładu teologii w seminaryjum Brunsbergskiém; obowiązki te pełnił lat 6. W tym przeciągu czasu wydał: Lehrbuch der christlichen Glaubens und Sittenlehre, dzieło skrócone później pod nazwą Katechizmu dyjecezyi warmińskiej. Następnie miał sobie poleconém zreorganizowanie głównego seminaryjum w Brunsberdze, co też dokonał pomyślnie i rok jeden zarządzał nową instytucyją. W r. 1826 wezwany przez hr. Spiegel, arcybiskupa kolońskiego, na professora teologii katolickiej w Bonn, łączył z temi obowiązkami urząd inspektora Convictorium theologicum. W Bonn wszedł w pobliskie stosunki z dawnym swoim professorem Hermesem i prof. Droste-Hulshoff. Po śmierci pierwszego wydał: Christ-catholische Dogmatik, dzieło więcej filozoficzne jak katolickie, które potępioném zostało w Rzymie. Achterfeld zawieszony w obowiązkach professora r. 1843, równie jak towarzysz jego Jan Wilh. Józef Braun, także teolog katolicki, wrócił do życia prywatnego. Razem z tym ostatnim wydawał dziennik filozofii i teologii katolickiej.
Achtuba, Ak-tuba, odnoga Wołgi, która oddzieliwszy się od niej o pięć wiorst powyżej jeziora Bezrodnego czyli Górno-Achtubińskiego, idzie w kierunku równoległym Wołdze, do samego miasta Astrachanu i wpada razem z nią w morze Kaspijskie; dawniej zaś wpadała ona osobném ujściem. Achtuba płynie szeroką doliną łąk, rozgałęzia się na wiele strumieni i zatok, i nadzwyczaj obfituje w ryby. W czasie wezbrania (na początku Kwietnia) żeglują po Achtubie do miasta Carewa barki, naładowane różnemi towarami i zbożem, oraz tratwy z drzewem. Achtuba wraca do swego łożyska, dopiero w pierwszych dniach Czerwca. Na jej brzegach była niegdyś stolica Batego, hana Mongołów.
Achtyrka, miasto powiatowe gubernii Charkowskiej, leży o 106 wiorst na zachód Charkowa, na błotnistej równinie, nad rzeką Achtyrka; doświadcza atoli braku wody. Mieszkańcy w liczbie 14,600, zajmują się wyprawianiem skór, oraz tkaniem małorossyjskich spódnic z różnokolorowej wełny i jedwabiu. Największy z pięciu dwudniowych jarmarków odbywa się 8 Lipca. Ma cerkwi 9: jedna z nich wielka, pod wezwaniem Opieki N. Panny (1753), z cudownym obrazem Matki Boskiej.
Achtyrski powiat, zawiera w sobie 131,093 diesiat. gruntów uprawnych,
