Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/970

zara, między któremi był także jego testament, połączył się z Lepidem, który na czele wojska wszedł do miasta i na pogrzebie Cezara miał mowę, nią wywołał zemstę i oburzenie ludu, gdy jeszcze zwłaszcza rozwinął publicznie zakrwawione szaty zamordowanego. Mordercy uciekli, a Antonijusz przez czas niejaki piastował władzę nieograniczoną. Poróżniwszy się i pogodziwszy kilkakrotnie z młodym Oktawijuszem czyli Oktawijanem (ob. August), spadkobiercą Cezara, dążącym do monarchii, choć przez politykę namiestnikostwo Gailii wbrew woli senatu kazał przez lud jemu udzielić, Antonijusz obiegł Mutynę, gdzie bronił się mężnie Decimus Brutus, który po śmierci Cezara zarządzał tą prowincyją. Tymczasem Cycero miał przeciwko Antonijuszowi sławne swoje mowy, senat ogłosił go wrogiem ojczyzny, a konsulowie Hircyjusz i Pansa wyruszyli przeciwko niemu w towarzystwie Oktawijana, Antonijusz z początku pobił Panse w morderczej bitwie, ale za nadejściem Hircyjusza sam został pobity (43 r). pod Mutyną, gdzie jednak polegli także obaj konsulowie, poczem Oktawijan stanął na czele wojska republikańskiego. Antonijusz w wielkim pośpiechu uciekł przez Alpy i udał się do obozu Lepida, gdzie rychło zjednał sobie wojsko, które zmusiło swego wodza do połączenia się z Antonijuszem, a nawet do oddania mu swojej buławy. Jednocześnie także Plankus i Pollio stronnictwo jego powiększyli swemi legijonami, tak iż Antonijusz, przed chwilą jeszcze zbieg nieszczęśliwy, powrócił do Włoch na czele 17 legijonów i 10, 000 konnicy, Oktawijan, który do tej pory z pozoru tylko udawał stronnika senatu i obrońcę wolności republikańskiej, uchylił teraz maski, wyszedł naprzeciwko Antonijusza i Lepida, i z niemi na wysepce rzeki Reno, niedaleko Bononii, sławną miał konferencyję, na którą we trzech rozdzielili między siebie panowanie nad całym światem rzymskim, poczém udali sie do Rzymu i wzajemnie sobie nieprzyjaciół swoich wydawali na pastwę. Antonijusz kazał głowę i prawą rękę Cycerona wystawić na tej samej mównicy, z której wymowa jego tak często zachwycała naród; w czasie tych prześladowań zginęło do 300 senatorów i 2, 000 rycerzy. Po zebraniu summy 200 milijonów sestercyi (około 60 milijon. złp.) doprowadzenia wojny potrzebnych i po mianowaniu przez tryjumwirów wszystkich urzędników na lat kilka, Antonijusz i Oktawijan udali sie do Macedonii, gdzie połączone siły ich przeciwników, Brutusa i Kassyjusza, potężną tworzyły armiję. Pod Filippi Antonijusz dowodził przeciw Kassyjuszowi, który po nieszczęśliwym wypadku walki kazał się zabić jednemu z swoich niewolników; w drugiej także bitwie głównie Antonijusz zmusił Brutusa do powzięcia tegoż samego rozpacznego postanowienia. Na widok ciała nieprzyjacielskiego Antonijusz okazał się wielce wzruszonym, okrył zwłoki swym płaszczem i zaszczytnie je kazał pochować. Następnie udał się do Grecyi, w Atenach zwiedził szkoły publiczne i miastu temu, świetnemu jeszcze, choć od dawna upadłemu, liczne dawał czci swej dowody. Ztamtąd udał się do Azyi; w Cylicyi rozkazał Kleopatrze, królowej Egiptu, żeby się usprawiedliwiała ze swego postępowania, które ściągnęło na siebie niezadowolenie tryjumwirów. Królowa stanęła osobiście i potrafiła ująć Antonijusza, który za nią pojechał do Alexandryi, gdzie wśród nieustannych rozrywek nie wprzód pomyślał znowu o panowaniu świata, aż gdy wiadomość o wybuchłych we Włoszech niesnaskach między bratem jego, Lucyjuszem Antonijuszem, żoną Fulwiją, a Oktawijanem zbudziła go ze snu. Nastąpiła krótka wojna, która jeszcze przed przybyciem Antonijusza do Włoch skończyła się pomyślnie dla Oktawijana: śmierć zwłaszcza Fulwii ułatwiła zgodę, którą utwierdziło małżeństwo Antonijusza z Oktawiją, siostrą Oktawijana. Obaj tryjumwirowie podjęli nowy podział państwa rzymskiego w Brunduzyjum, r. 40 przed