który w rzeczy samej zawiera w sobie kości dawnego mieszkańca (galibi) tej wyspy wulkanicznej. Zważywszy przecież, że kości te są zawarte w tufie wapiennym nowszej formacyi i że wyspa zapewne jest pochodzenia wulkanicznego, wypada przypuścić, że skielet-ten nie sięga pierwotnych czasów naszej planety. Szczątki kości ludzkich w jaskiniach południowych departamentów Francyi napotykają się razem z kościami zwierząt epoki trzeciorzędowej, a nawet obok nich zdarzają się ułamki naczyń, co wszystko dowodzi, że pochodzą one z epoki nie bardzo od nas odległej. Na szczególną uwagę zasługują jeszcze kości ludzkie znajdowane w marglach, tudzież w jaskiniach Austryi. Czaszki ztamtąd pochodzące różnią sie od czaszek ludów słowiańskich i germańskich, obecnie te strony zamieszkujących, spłaszczeniem kości czołowej; przez co zbliżone są do czaszek niektórych ludów Ameryki południowej, którzy sprowadzają tę zmianę w budowie głowy przez ściskanie. Niewiadomo czyli podobny zwyczaj miał także miejsce w tych stronach, czyli też Europę zamieszkiwało pokolenie ludzi z czołem płaskiem, lub czyli wypukłość czoła jest następstwem dopiero wyższego wykształcenia władz umysłowych człowieka, a pierwsi mieszkańcy ziemi mieli czoło spłaszczone. W naszych więc klimatach nie znaleziono dotąd prawdziwych Antropolitów, nie można przecież z pewnością powiedzieć, aby w okolicach, mających klimat łagodniejszy, a mianowicie w Indyjach i Chinach, nie znaleziono prawdziwych skamieniałości ludzkich. Podania historyczne tych ludów, jakkolwiek ciemne i niedokładne, sięgają epoki o 60 wieków od nas odległej, być więc może, iż tutaj znajdą się antropolity prawdziwe.
Antropologija, nauka o człowieku, czyli nauka o naturze duchowej i fizycznej rodu ludzkiego. Antropologija, wzięta w znaczeniu właściwem, jest nauką niezmiernie rozległą; obejmuje bowiem najprzód znajomość budowy i czynności ciała ludzkiego (anatomiję i fizyjologiję), wraz z przepisami lekarskiemi i dyjetetycznemi, jako też opis zoologiczny rodzaju ludzkiego i jego odmian (rass). Ta część Antropologii zowie się somatyczną, czyli Antropologija ciała; druga jej część główna traktuje o duchu człowieka, i dla tego nazywa się psychiczną lub filozoficzną. O ile ta ostatnia odnosi się głównie do wzajemnego stosunku między ciałem a duszą, nazywała się także Antropologija pragmatyczno-filozoficzną, mniej więcej to samo, co tak zwana Psycholoyija empiryczna. Uważając atoli pojęcie Antropologii w całkowitém znaczeniu, takowa, jako nauka o duchu człowieka, obejmuje nietylko teoretyczne poznanie organizmu umysłowego, ale zarazem całą niezmierzoną dziedzinę historyczną, na któréj duch ludzki objawia właściwą sobie naturę, a więc cały prawie obszar dziejów i etnografii, filologii i nauk politycznych, filozofii i teologii, sztuk pięknych i t. d. W samej rzeczy, fałszywy stosunek niektórych gałęzi nauk względem rozwoju umysłowego danej epoki pochodzi ztąd, że sieje najczęściej uważa bez praktycznego zastosowania do człowieka, że się je usuwa z pod wpływu Antropologii. Najbogatszą w dzieła antropologiczne jest literatura niemiecka; z nowszych najważniejsze są: Friesa (1820), Heinvotha i Steffensa (1822), Heusingera (1829), Schultze‘go (1826) i Choulant‘a (1828). Mamy też Antropologiję wydaną przez Jasińskiego w Wilnie, 1818 roku. F. H. L.
Antropomancyja, tak nazywano u starożytnych Greków i Rzymian, póki jeszcze trwały ofiary z ludzi, wróżenie przyszłości z wnętrzności zabitych na ofiarę Bogom. Cesarz rzymski Helijogabal umyślnie w tym celu kazał zabijać dzieci.
Antropometallizm, stosunek człowieka do kruszców, rodzaj magnetyzmu zwierzęcego.
Antropomorfici, nieliczna sekta z IV wieku, zwana także od swego założy-
