i gruntownie przekonywał Żydów Bibliją, że Jezus jest prawdziwym Chrystusem. Nadewszystko w Koryncie, gdzie zabawił dłużej, prowadził dalej dzieło ś. Pawła, a przywiązanie uczniów, omal nie stało się przyczyną rozerwania w Kościele, gdy każdy mówił: „Jam jest Pawłów, a ja Apollów, a ja Cephin (I Korynt. 1, 12). Apollo wszakże był przeciwny wszelkiemu rozdwojeniu. W roku 57 gościł znowu w Efezie. Ostatnią wzmiankę Pisma świętego o nim, znajdujemy w liście ś. Pawła do Tytusa (3, 13), którym apostoł poleca mu Apolla i Zenasa. Podług ś. Hieronima, Apollo był biskupem Koryntu; podług innych zaś, biskupem Dyrrachijum, lub też Kolosseńskim w Azyi. L. R.
Apollo Belwederski, najpiękniejsza statua starożytna bożka Apollina, jaka czasów naszych doszła, cała z białego marmuru, zachowana na Watykanie w Rzymie. Posąg ten wyobraża ideał piękności człowieczej. Jest to łucznik, którego kształty dziwnie są harmonijne, a rysy wydają zarazem uniesienie i wspaniałość; tylko co zabił węża Pytona i cięciwa drga jeszcze na jego łuku. Tryjumf jego nie ma w sobie nic ludzkiego, radość jest radością bóstwa. Niektórzy arcydzieło to przypisują Kalamisowi, drudzy Filiskosowi, inni nakoniec Praxytelesowi; ob. Feuerbacha: Der Vaticanische Apollo (Norymberga, 1833).
Apollodor, malarz ateński, żył około r. 400 przed nar. Chryst., poprzednik Zeuxysa. On to pierwszy poznał dokładnie i zastosował w swoich obrazach stosunek światła i cieni, o czém dawniej nikomu nic nie było wiadomo, przez co ważną stanowi epokę w historyi sztuki.
Apollodor, Ateńczyk, syn Asklepijadesa, sławny grammatyk, geograf, historyk i mitolog, żył około r. 140 przed nar. Chryst., i był uczniem Panecyjusza, stoika i Arystarcha, grammatyka. Z pism jego, w starożytności wielce cenionych, doszła nas tylko: Biblijoteka, zawierająca w systematycznym porządku opowiedziane z prostotą mity, począwszy od najdawniejszych aż do Tezeusza, a wzięte głównie z poetów cyklicznych, oraz z dziejopisów i logografów. Oprócz tego Apollodor napisał jeszcze: Kronikę, czyli Historyję powszechną w jambach, — wierszowaną Geografiję, — O Bogach, wielkie dzieło w 22 księgach, — O heterach ateńskich i mnóstwo prac grammatycznych, jako też kommentarzy do dawniejszych i współczesnych mu poetów.
Apollodor, architekt, rodem z Damaszku, żył za panowania cesarza Trajana, który powierzył mu wybudowanie forum, odeonu i innych znaczniejszych gmachów. Cesarz Adryjan, mający siebie za wielkiego artystę urażonym będąc o naganę, która spotkała go do Apollodora za plan do świątyni Wenery, wygnał go z Rzymu, według niektórych nawet kazał go zabić; był on ostatnim z szeregu wielkich mistrzów starożytnych od czasów Fidijasza.
Apollofanes, lekarz króla Syryi Antyjocha III, żył w trzecim wieku przed nar. Chryst., znajomością swej sztuki zyskawszy zaufanie pana swego, oddał mu jeszcze przysługę, której następstwem była miłość całego ludu jemu podległego. Gdy Hermijasz, pierwszy minister tego monarchy dopuszczał się nadużyć i gwałtów, o które nikt go nie ośmielał się oskarżyć, nie bacząc na skutki które spaść mogły na niego, Apollofanes odkrył królowi stan kraju; Monarcha przekonawszy się o słuszności doniesienia, skazał Hermijasza na śmierć. Tak więc Apollofanes godny pamięci jako lekarz i człowiek, który miłość dobra powszechnego przeniósł nad własne bezpieczeństwo.
Apollonija, miano kilku miast w starożytności, z których najsławniejsze były: 1) Apollonija w Illiryi, nieopodal morza Adryjatyckiego, ważna za czasów rzymskich jako siedlisko nauk, obecnie Polonia albo Pollina; 2) Apollonija w Tracyi, nadbrzegiem Euxinu, z dwoma portami oraz świątynią i kolosem Apollina, teraz
