Apollonijusz z Rodu, urodził się około 230 przed nar. Chryst. w Alexandryi, sławny poeta i retor, uczeń Kallimacha; wykształciwszy się na starożytnych epikach, sam napisał w czterech księgach poemat: Argonautika, którego treść stanowi znana wyprawa Jazona po runo złote, a obrobienie w wielu zwłaszcza epizodach jest prawdziwie mistrzowskie. Najlepszą edycyję tego poematu wydał Brunck (Strassburg, 1780).
Apollonijusz, ojciec i syn, lekarze, żyli w drugim wieku przed nar. Chryst., zdaje się, że jeden z nich był główniejszym od drugiego, gdyż Cels wspomina o jednym i Galien mówi o Apollonijuszu empiryku, który według niego mieszkał w Alesandryi i napisał dzieło o lekarstwach łatwych do przygotowania lub do znalezienia. Gallien przytacza niektóre opisy lekarstw Apollonijusza, a uznając wartość pracy tego lekarza, zarzuca mu, że nie wskazał przypadków, w których środki jego mogły być zastosowane.
Apollonijusz z Tyany, miasta w Kappadocyi, filozof Neopytagorejczyk, teurg i magik, czczony przez długie wieki Bóg-człowiek ostatnich czasów pogańskich, przez nieprzyjaciół chrystyjanizmu nietylko przyrównywany do Jezusa Chrystusa, lecz nawet stawiany wyżej nad niego. Jeszcze przed jego urodzeniem, w pierwszym wieku po Chryst., matce jego pojawił się bożek Proteusz, przyrzekając, że w synu jej zostanie człowiekiem; gdy przychodził na świat, piorun uderzył tuż obok niemowlęcia i natychmiast znowu powrócił do nieba, z czego wniesiono, że Apollonijusz jest synem Jowisza. Udawszy się z Tyany do Tarsu, a następnie do Egi, pod Euxenusem przejął się najzupełniej nauką Pytagorasa, z czem połączył także niepośledni szarlatanizm, cudotworność i magiję; później odbył podróż w głąb Azyi, aż do Indyj, zkąd powróciwszy, większej jeszcze nabrał popularności. Pod cesarzem Neronem przybywszy do Rzymu, wskrzeszeniem umarłej dziewicy wysokiego rodu licznych sobie zjednał stronników; wszakże wraz z innemi filozofami wypędzony z Rzymu, zawiązał w Hiszpanii spisek przeciwko cesarzowi, po śmierci którego pojechał do Aten, ztamtąd zwiedził Afrykę i przez Azyję Mniejszą powrócił do Rzymu, gdzie wyrzucał złe rządy Domicyjanowi. W trakcie procesu uprowadzony zapewne przez możnych przyjaciół, długo jeszcze, ciągłe robiąc cuda, błąkał się po Sycylii, Grecyi i Azyi Mniejszej, aż nareszcie umarł w Efezie r. 96 po nar. Chryst., podług niektórych nawet żywcem wstąpił do nieba. Pisma Apollonijusza zaginęły; z nich ważniejszemi były: Nauka i życie Pytagorasa; O wróżeniu z gwiazd; O ofiarach. Nie ulega wątpliwości, że Apollonijusz wiele posiadał przymiotów wielkiego męża, choć powyższe i inne liczne jeszcze szczegóły jego życia, opowiedziane przez Filostrata, widocznie dowodzą chęci pogan, przeciwstawienia swojej postaci obok ogromnej Zbawiciela świata.
Apollonijusz Dyskolus, sławny grammatyk Alexandryjski, żył w połowie drugiego wieku po nar. Chryst.; on to pierwszy nadał grammatyce formę systematyczną, zkąd otrzymał przydomek: Grammaticorum princeps. W ostatnich latach życia swojego publicznie nauczał w Rzymie.
Apolog, ob. Bajka.
Apologeci. Tak nazywają się w rozleglejszem znaczeniu, teologowie, którzy pisali w obronie religii chrześcijańskiej, przeciw jej nieprzyjaciołom; zaś w ściślejszem znaczeniu, pisarze, którzy żyli za czasu Ojców Kościoła, podczas wielkiej walki między poganizmem, a wiarą chrześcijańską, i którzy pod tym względem, składają szczególną kategoryję w literaturze patrologicznej. O tych ostatnich tu mówimy. Jako obrońcy sądowi występowali Apologetycy: 1) Quadratus i 2) Arystydes, którzy oba, podczas długiego pobytu cesarza Adryjana w Ate-
