Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T2.djvu/39

Ta strona została przepisana.

cyjan. Apoteozę stanowił senat; w ostatnich czasach uroczystość ta tak dalece spospoliciała, że stawała się pośmiewiskiem publicznego.

Apozyjopezys (po grecku: zmilczenie, figura retoryczna), jeżeli mówiący wśród zdania nagle urywa, a uzupełnienie jego zostawia domyślności słuchacza, np.: Idź do — ! — Milcz, albo — !

Appel (Krystyjan), feldmarszałek porucznik austryjacki, urodzony 1785 roku w Nensohl w Węgrzech, w 1798 r. wstąpił do wojska jako prosty żołnierz, brał udział we wszystkich prawie bitwach epoki Napoleońskiej, a w 1826 roku został pułkownikiem i drugim adjutantem cesarskim. W 1834 r. mianowany generał-majorem, od śmierci cesarza Franciszka przebywał w Styryi i we Włoszech; jako feldmarszałek porucznik został komendantem wojennym w Łajbach, wkrótce potem otrzymał dowództwo trzeciego korpusu armii, który w 1849 r. poprowadził przeciw Piemontowi. W bitwie pod Olengo odznaczył się nie tyle talentem strategicznym, ile raczej męztwem osobistém; po bitwie pod Nowara wkroczył do prowincyi Bergamo, dla rozbrojenia ludu. Mianowany następnie rzeczywistym tajnym radcą, otrzymał dowództwo siódmego korpusu we Włoszech, a w 1830 r. naczelne dowództwo w Węgrzech, gdzie dotąd jeszcze pozostaje. W ostatniej wojnie włoskiej żadnego już nie brał udziału.

Appel (Franciszek), akademik krakowski, napisał Primula veris munera, drukowane w Krakowie, bez wymienienia wszakże roku.

Appellacyja czyli odwołanie się. Jest to środek prawny przeciwko wyrokowi sądowemu, który strona dla siebie za uciążliwy uważa, Appellatio est iniquitatis sententiae querela (Hermog. D. IV, 4). Ponieważ w zasadzie sąd wydawszy raz wyrok zły lub dobry, już takowego zmieniać nie ma władzy, dla pogodzenia więc powyższej zasady ze słusznością i dania stronom tém większej rękojmi ścisłego wymiaru sprawiedliwości, otwartą jest droga odwołania się do wyższych sądów, zwłaszcza w sprawach ważniejszych, celem poprawienia błędu niższej instancyi. Appellandi usus iniquitatem judicantium vel imperitiam corrigat (Ulp. IX I, 49). Ważném zadaniem organizacyi sądowej każdego kraju jest określenie od wyroków jakich sądów, w jakich przedmiotach i dokąd odwoływać się wolno, co stanowi porządek instancyi ob. Instancyja. Termina i formę appellacyi określa procedura sądowa. Podług obowiązującej nas procedury cywilnej francuzkiej, appellacyja zakłada się w trzy miesiące od daty doręczenia wyroku stronie w formie pozwu, który powinien obejmować gravamina, griefs czyli uciążliwości, z powodu których strona appelluje. Założenie appellacyi wstrzymuje exekucyję wyroku, chyba gdyby był wydany pod tymczasową exekucyją. Wyjąwszy tego ostatniego przypadku, nie wolno appellować przed upływem dni ośmiu od daty zapadnięcia wyroku. Nie wolno również appellować od wyroku zaocznego przed upłynięciem terminów do oppozycyi. Nie można appellować od wyroku przygotowawczego, tylko łącznie ze stanowczym; wyrok bowiem przygotowawczy jest tylko wydanym dla wyjaśnienia sporu przez stosowny dowód, przeciwnie od wyroku lubo niestanowczego, lecz przesadzającego wczémkolwiek (interlokatoryjnego albo przedstanowczego) wolno appellować. Każda ze stron może appellować, a w takim razie pierwsza co do daty wystąpienia, appellacyja zowie się główną, późniejsze incydentalnemi. Appellacyja incydentalna założoną być może nawet po upływie terminu, zakłada się nie przez pozew ale przez notę obrończą. Kto wyrok zaakceptował lub dobrowolnie wykonał, appellować niemoże. W sprawach kryminalnych termin do appellacyi dla strony jest piętnastodniowy, od daty protokularnego ogłoszenia wyroku; appellacyja dyktuje się do protokułu, lecz może być założoną i przez podanie do sądu. Przy-