Apaczai (właściwie Tsere), uczony Siedmiogrodzanin, rodem z miasta Abacza, pobierał nauki w Utrechcie, w 1653 r., mianowany został nauczycielem szkoły w Weisenburgu, zkąd dla zasad kartezyjuszowskich i prezbyteryjańskich wkrótce został wygnany; um. w Klauzenburgu 1658 r. Z licznych prac jego najznakomitsze są: Magyar Entziklopediat (Utrecht, 1653) i Magyar Logica (Weissenburg, 1656).
Apaczowie (Apaches), naród indyjański Ameryki Północnej, niegdyś bardzo liczny w Mexyku, na południowej granicy Texas, około źródeł rzeki Czerwonej i nad Rio del Norte. Apaczowie są usposobienia bardzo wojowniczego i szerzą postrach w około siebie; podczas wojny miedzy mieszkańcami stanu Texas a Mexykiem byli sprzymierzeńcami pierwszego. Naród ten czci ciała niebieskie, zajmuje się po części rolnictwem i hodowlą bydła, i ma swój język oddzielny, w kilku dyjalektach używany podobno przez Indyjan aż po samą Kaliforniję.
Apaffi albo Abaffi (Michał I i Michał II), książęta Siedmiogrodzcy. Kiedy Jan Kemeny, książe Siedmiogrodzki, stracił koronę i życie w bitwie pod Nagy-Szoelloe, dnia 23 Stycznia 1662, Michał Apaffi, powołany został mimowolnie na jego następcę, za naleganiem Alego wezyra, przez wielu panów węgierskich i deputowanych Sasów, osiadłych w ziemi Siedmiogrodzkiej. Pochodził z rodu mało znanego. Nieprzyjaciel Austryjaków, chwycił się polityki całkiem przeciwnej polityce poprzednika, i na zgromadzeniu stanów ogłosił zdrajcami wszystkich stronników gabinetu wiedeńskiego. Przy pomocy wojsk tureckich, wypędził załogi niemieckie z Siedmiogrodzkiej ziemi; ale łupił ją niemiłosiernie pasza Waradynu, większą jej część trzymając w swym ręku. W czasie wyprawy Turków pod Wiedeń r. 16S3, który winien swe oswobodzenie Janowi III Sobieskiemu, królowi polskiemu, Apaffi czuwał nad przeprawą przez Dunaj pod Raab. Porta wynagradzając te posługi, przyznała synowi jego następstwo książęcego tronu. W r. 1685 powodzenie wojsk cesarskich przeciw Ottomanom, sprowadziło do ziemi Siedmiogrodzkiej wojska austryjackie, pod dowództwem feldmarszałka Caraffa; Klausenberg czyli Kołozwar, Hermanstadt i Deva musiały przyjąć załogi niemieckie. Leopold I niezaniedbał zastąpić protektoratem austryjackim, tureckiej opieki nad Siedmiogrodem. Nieszczęśliwy ten kraj musiał opłacać zwycięzcom coroczną daninę. Książe Apaffi nie oglądał już pomyślniejszych dni. Umarł r. 1690 w Fogarasz, w 58 roku życia, po 28 latach panowania. Sam opisał własne życie po węgiersku; ale nie było drukowane.— Michał Apaffi II. liczył tylko lat ośm, gdy go ojciec odumarł. Porta, niechętna przewadze Niemców w ziemi Siedmiogrodzkiej, otwarcie popierała zamiary Emeryka Tököly,
