Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/23

szkanów Obserwantów, których my w Polsce Bernardynami zowiémy. Oni są stróżami miejsc świętych, Custodes Terrae Sanctae, mają ten przywilej, że sami tylko znajdować się mogą w Ziemi świętéj. Wszędzie tu mają klasztory swoje w Jaffie, w Ramleh, w Jerozolimie, w Betleem, na puszczy św. Jana, w Nazaret, i zachowują najściślejszą obserwancyę, taką, jaka była w piérwszych czasach po założeniu ich zakonu. Dawniéj prowincyał czyli kustosz Ziemi świętéj, gwardyan klasztoru św. Salwatora celebrował w ubiorze biskupim, dawał uroczyste błogosławieństwo pielgrzymom i całemu ludowi. Po ustanowieniu patryarchy jerozolimskiego przez Piusa IX, kustosz nie celebruje w biskupiém ubraniu. W Palestynie jest główne patryarchalne seminaryum koło Betleem. Za granicą Palestyny, w całéj Turcyi są wszystkie zakony, Karmelici, Kapucyni, Dominikanie, Bracia szkół chrześcijańskich (Frères des écoles chrétiennes), Łazarzyści, Misyonarze, Jezuici, którzy głowne swoje zakłady mają w Syryi.
 Skréśliwszy wpływy zbawienne rządu przeszłego francuskiego na rozwój Kościoła katolickiego i cywilizacyi w Turcyi, przejdźmy do naszéj pielgrzymki. Karawana nasza, oprócz Francuzów, miała kilku Amerykanów, jeden ksiądz z Grenady, drugi sekretarz ks. biskupa w Rio Janeiro, obaj mówili po portugalsku. Już niemłody człowiek, trochę sparaliżowany Brazylijczyk, ale mieszkający w Europie w jedném z miast niemieckich, Salmoni z Meksyku, przez całą drogę ust nie otworzył, nie mówił po francusku, raz tylko do mnie przemówił, żegnając się powiedział: in coelo. Spotkaliśmy dwóch Franciszkanów, jadących z rzymskiego seminaryum do Jerozolimy, jeden z nich zagrożony suchotami nié mógł znieść klimatu w Rzymie, który mu się za zimny wydawał.
 Po kilkodniowéj bardzo dla mnie przyjemnéj morskiéj podróży, która była wielką dla mnie nowością, a tém samém uciechą, radością niemal, najpierwéj wylądowaliśmy w Aleksandryi. Jechaliśmy razem z pielgrzymami do Mekki dążą-