Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/249

towane w Annales du Commissariat Général de la Terre Sainte à Paris, rue de Vaugirard. Nr. 150. 1861.
 Wśród rzezi Damaszku roku 1860 Ojcowie Franciszkanie ponieśli téż śmierć męczeńską. W Damaszku było 19,000 chrześcijan, i domów chrześcijańskich 3,800 w osobnym kwartale. Byli spokojni, w dobrych z Mahometanami żyli stosunkach, szczęśliwi; nagle wymordowani zostali. Mord nastąpił niespodzianie. Chrześcijanie w głębi mahometańskich krajów są zwykle ubodzy, w Damaszku dobrze się im wiodło, szły pomyślnie interesa, byli nawet bogaci. Po rzezi, ze wszystkich domów chrześcijańskiego kwartału, jeden tylko ocalał. Z dachu tego domu wysłani r. 1861 z Paryża misyonarze przypatrywali się tej ruinie, i oglądali straszne zniszczenie, i zupełne zburzenie. Z chrześcijan miejscowych, lekarz Bijagini, cudownie ocalony, był naocznym świadkiem tych strasznych mordów. Ojciec Walenty de Vernazza, przełożony klasztoru Franciszkanów w Bejrucie, zaraz po rzezi jeździł do Damaszku, wśród kurzących się dymów, i nieobmytej jeszcze krwi, od naocznych świadków zebrał szczegóły o całej rzezi, i o męczeńskiej śmierci Franciszkanów z Damaszku. Ojciec Rignon z tego, co słyszał od doktora Bijagini i od ojca przełożonego z Bejrutu, ułożył relacyą najprawdziwszą, która jest w rocznikach komisaryatu ziemi Świętej r. 1861 umieszczoną. Z klasztoru i kościoła O.O. Franciszkanów zostały tylko schody krwią zlane, wszystko w perzynę, w gruzy zamieniono. Kościół i klasztor Franciszkanów, jakim był przed rzezią opisał M. G. de Salverte w dziele swojém „La Syrie avant 1860“. W klasztorze było hospicium, szkoła, bogata biblioteka. W szkole było do 200 uczniów; uczono się razem i rzemiosł. Zakonnicy w klasztorze przyjmowali, gościli wszystkich chrześcijańskich pielgrzymów, i podróżnych, bez względu na stan i majątek. Bogaci i ubodzy przejeżdżając przez Damaszek, do klasztoru, jakby do własnego domu zajeżdżali. W klasztorze XX. Franciszkanie mieli kolegijum Arabskie. Przybywający misyonarze z Europy w kla-