Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/256

są zawsze, jak tego dali we wszystkich wiekach dowody, oddać swe życie na świadectwo wiekuistej prawdy.“

 Pielgrzymki do miejsc świętych od czasów apostolskich się rozpoczęły. Apostołowie po wniebowstąpieniu Zbawiciela rozpamiętywali wszystkie słowa, wszystkie chwile Jego życia. Miejsca, w których się spełniły Boskie tajemnice i cuda, najwyżéj czcili, ciągle je nawiedzali i tam spełniali ofiary i wspólne modlitwy. Za przykładem apostołów poszli ich uczniowie. Chrześcijanie, od najdawniejszych czasów, do miejsc urodzenia, męki, nauczania i spełnionych cudów Chrystusa Pana pielgrzymowali, najszczególniéj je czcili i tam się modlili. W chrześcijaństwie, w Kościele, dochowała się tradycya, wiadomość dokładna i niemylna, gdzie się co spełniło i wykonało. Każde miejsce miało pewny dzień uroczysty, w którym szczególnie tam nabożeństwo się odbywało. W czasach prześladowania religii chrześcijańskiej, za cesarstwa pogańskiego, usiłowano zniszczyć te pamiątki. W miejscach najświętszych stawiano bóstwa pogańskie. Wprowadzono cześć religijną starych, mitycznych obrzędów. To wszystko nie obaliło chrześcijańskiego zwyczaju, nie zniszczyło tradycyi. Po przyjęciu przez cesarzów religii chrześciańskiéj, po uznaniu jéj religiją panującą, cesarzowa Helena postanowiła utworzyć i rozwinąć najwyższą, publiczną cześć miejsc świętych. Miała wielką łatwość, środki cesarskie, wszelką posługe i bogactwa. Tradycya dochowała wszystkich szczegółów, wskazała i wyjaśniła.
 Na tych miejscach, gdzie stały pogańskie bożyszcza, dokąd w tajemnicy i z przerażeniem chrześcijanie się zbližali, stanęły okazałe kościoły. Trzysta kościołów na świętych miejscach, okazałych, bogatych wzniesiono. Taż sama chwała Boża raz jeszcze w Ziemi Świętej, nawet solenniėj, zakwitła. Za czasów wojen krzyżowych, po zwycięstwie przez rycerzy chrześcijańskich odniesionem, gdy królestwo jerozolimskie i rozliczne zakony, po zwyciężeniu islamu, wprowadzono, na