Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/271

wszy na to dyspense. Praktyki jego były szczęśliwe, i pomyślne. Założył w klasztorze st. Salvatoris gabinet anatomiczny, i szacowną kolekcyą instrumentów anatomicznych.
 Widzimy ile się to dobrych, i zbawiennych rzeczy wykonało w Ziemi świętej, i na całym Wschodzie. Oprócz księży Franciszkanów, inne zakony pracują z gorliwością apostolską. Jezuici, jak słyszałem, to jeden z nich tyle czyni, ile dwudziestu Franciszkanów. Kiedy Franciszkańskie wzbudzają podziw i uszanowanie, ile znaczą Jezuickie misye, i wszystkich missyonarzy, razem wzięte, we wszystkich wiekach, i latach. Wiadomości, które podaję, są zebrane w czasie, kiedy odbywałem pielgrzymkę. Wiadomości o Ziemi świętej, i roczniki komisaryatu pilnie notowałem, i czytałem. Odtąd upłynęło więcej jak lat 10. Kościół nie cofa się, lecz postępuje, rozwija się, wyrasta, i wznosi. Rychło już jako olbrzymie i rozrosłe drzewo na Wschodzie, obejmie pod cienie swych rozwinionych gałęzi ludzkość całą. Mahometanizm skalisty, niezdobyty, dziś ustąpił, przestał nad światem panować, każdego roku islamici do Kościoła św. katolickiego wstępują.
 Franciszkańska misya rozwinęła się w Egipcie. Mają znakomitszy i liczny klasztor w Aleksandryi. Nową założyli szkołę w Damijecie, przy grocie w starym Kairze, gdzie się chroniła Przenajświętsza rodzina, dom zakonny.
 W starym Kairze, w grocie, mieszkaniu Przenajświętszej rodziny w czasie ucieczki do Egiptu, jest Sanctuarium, i księża Franciszkanie odprawiają msze święte, i mają parafiją. Kofci roszczą do tego św. miejsca swe prawa, i przystępu wzbraniali, po powrocie Franciszkanów r. 1860 do Sanctuarium spór o to się toczy. Ojciec Bassi, teolog apostolskiego wikaryatu tę kwestyą w oddzielném piśmie traktował. „Il Sanctuarjo della Sacra Familija in Cairo Vecchie Ricerche storicho del P. Alessandro Bassi.“ Torino 1862. Autentyczne dowody, i świadectwa zebrał, przedstawił do konsulatu francuskiego szukając jego przeciw Koftom opieki.