Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/526

 Zajmującym jest widok machin hydraelicznych u brzegów Nilu; są to koła, otoczone dzbankami w wydrążonych dzwonach, obracają je woły. Ludzie w naczynia z drzewa palmowego, lub w stągwie czerpią wodę rzéczną i wléwają do sadzawek, z których płynie do kanałów, zwilżających pola i ogrody. Ten rodzaj irrygacyi sięga najodleglejszych czasów, daje wyobrażenie, jak zwilżano grunta za czasów Menesa lub Sezostrysa.
 Kanał Mamudieh miał połączyć Aleksandryą z Kairem, lecz dotąd nie zdołano tego osiągnąć. Kanał dopiéro jest spławnym przy wiosce Kerynt, o pięć mil od miejsca, gdzie się z rzeką łączy; w wielu miejscach bardzo zamulony przez wylewy Nilu. Inżynierowie tureccy nie potrafili temu zaradzić, mimo wielkiego kosztu. Sellahowie pamiętają ciężkie prace, które przy kopaniu tego kanału ponosić musieli; umiérali z niewygód i głodu.
 Przy ujściu kanału do rzéki, na lewym brzegu Nilu, jest miasto Fuah, na posadzie starożytnego Metelis; przed stu pięćdziesięciu laty był skład towarów; większe nawet statki zawijać tu mogły. Belon w szesnastym wieku liczy je do znakomitszych miast Egiptu, i kładzie w drugim rzędzie po Kairze. Dziś ma liche lepianki, zaniedbane bazary, młyn dla przyrządzenia ryżu, i przędzalnie bawełny.
 Po stronie lewéj Nilu, miasteczko Ramanieh odznacza się uprawą cebuli; pamiętne kilkoma bitwami, stoczonémi na jego polach. O kilka mil stąd na wschodnim brzegu leży wioska Sah-el Stagar, dawne Sais, będące w zupełnéj ruinie; stolica niegdyś Delty, odległa od brzegu pół mili. Ruiny te były znane przed XIX wiekiem, i zwiédzane tylko przez podróżników holenderskich: Egmont i Ayman. Wielu zaś innych nie wspomina nawet o Sais. Te ruiny są pełne szczątków cegły nie palonéj, możnaby na piérwszy rzut oka wziąć je za jakieś przewroty ziemi lub pagórki przepalone słońcem, wyrzucone wybuchem wulkanu. Jeszcze tu znaleźć można resztki grobowców. Wśród tych zwalisk tu i owdzie