Strona:PL Eustachy Iwanowski-Pielgrzymka do Ziemi Świętej odbyta w roku 1863.djvu/561

wiono to, co Piśmo święte mówiło o Tyrze i Sydonie. Byłaby szczęśliwą ta chrześcijańska kolonija, gdyby miała więcéj takich książąt, jak Piotr II. i Hugo III. Lusignanowie.
 W XVI. wieku powstały niestety! niezgody, mordy, zdrady; dynastya Luzignanów zgnuśniała wśród bezprawi. Wenecya, korzystając z tego, opanowała Cypr. Czego dokazać nie mogły upominania papiéży, wysiłki krucyat, przymierza książąt chrześcijańskich, spełniła Rzeczpospolita wenecka. Lew św. Marka wybawił Cypr od sułtanów Kairu, którym on już płacił haracz. Wenecya zabór uprawniła opieką nad krajem, chylącym się do upadku. Gdy Turcy najechali Cypr, odznaczyli się odwagą Wenecyanie w jego obronie i niesłychane nieszczęścia ponieśli.
 Smutne były koleje i losy krajów, które się dostały tureckiemu panowaniu. Cypr oddany został wezyrom; ci zaś ustąpili go kompanii finansowéj, która swe spekulacye na jego ruinach zakłada. Baszowie i mutzelini są wysyłani dla egzekucyi podatków w interesach kapitalistów Stambułu. Tyranija fiskalna pożarła skarby wyspy, nie przepuszczające nawet ubogim. Jak gdy kto z ludu uciekł, podatek spada na pozostałych; jeżeli umarł, na tych, co go przeżyli. Wieś jeszcze zamieszkała, płaciła za opustoszoną. Okładano coraz większémi podatkami, nie trzymając się żadnéj sprawiedliwéj zasady; dla tych, którzy byli winni do skarbu nie miano litości. Religija chrześcijańska rozciągała swą opiekę nawet do zaprzęgu rolnika, u Turków nie było nic świętego. Rolnikom zabiérano jego narzędzia, rozbiérano mu chatkę, przedając z niéj materyał i łachmany, które go okrywały; choroba, która dręczyła, głód go go pożérał, nie ochraniały. Musiał płacić, aby kapitaliści, którzy wzięli w zarząd wyspę, odebrać mogli kapitał z dwunastym, lub trzynastym procentem. Grecy Cypru, pomimo miłości ojczyzny, którą zawsze się odznaczali, opuszczali ziemię rodzinną z największym pośpiechem. Emigracya codzień wzrastała. Narażano się na największe niebezpieczeństwa dla ucieczki