Strona:PL F.S.Dmochowski - Dawne obyczaje i zwyczaje szlachty i ludu wiejskiego.pdf/9

naszym, dotrwały zwyczaje z epoki bardzo odległéj. Weźmy naprzykład osadę wiejską, ludną, w ustronném miejscu położoną, do któréj nie dosięgnął wpływ narodów zachodnich i wschodnich; która stanowiąc część obszernych włości królewskich, nie bardzo obciążona pańszczyzną, nie miała stosunków z dworami szlacheckiemi, i mało albo nic od nich nie przejęła; któréj mieszkańcy nie gonili po świecie za handlem i żeglugą, a jako włościanie, niepowoływani do służby żołnierskiéj, prawie nigdy nie wychylali się za obręb rodzinnego powiatu. Jakież tam wpływy działać mogły na zmianę języka, obyczajów i zwyczajów? Czem są dzisiaj, tém byli przed pół wiekiem i tak daléj, cofając się w przeszłość, aż do epoki zatartéj zupełnie w pamięci, kiedy ich przodkowie na téj ziemi osiedli. Jedna tylko ważna stanowcza zmiana zaszła w ich trybie życia, a tę zrządziło zaprowadzenie światła wiary: lecz właśnie ten wypadek stawia nieprzebity mur, nieprzejrzaną zasłonę, za którą prawie nic już dostrzedz nie można.
 Toż samo postrzegamy w trybie życia i obyczajach stanu szlacheckiego. Przez długie wieki nie ulegał on zmianom, a chcąc jeszcze powziąźć wyobrażenie, jak żył, jak mieszkał ogół szlachty naszéj, musimy zajrzyć do cząstkowych zagród szlacheckich, pozostałych tu i owdzie, a mianowicie w Pułtuskim i Ostrołęckim powiecie, albo do zaściankowéj szlachty Litwy i Polesia.
 Lecz o ile zwyczaje i obyczaje ludu wiejskiego i szlachty uboższéj, nie ulegały przemianie, o tyle klassa panów naszych i bogatszych właścicieli stykających się z niemi, chci-