kształconą — ale razem do najwyższego stopnia zepsutą? Prawda, liczne się na to składały przyczyny, a najwięcej podobno rozpasanie obyczajów owego dworu, wśród którego wesołe wiodła życie; ale czyliż Laura skromniejsze miała otoczenie w Awinionie? — Tylko, że ta ostatnia, widocznie obowiązki przekładała nad wesołość.
W tym względzie, późniejsi badacze, co raz ciemniejsze gromadząc wątpliwości i domysły, dochodzili nieraz do najdziwniejszych przypuszczeń. Byli tacy, co utrzymywali, że Laura nigdy nawet nie była zamężną. Do takich liczy się szczególnie jeden z prawnuków Hugona, ksiądz de Sade, pisarz z wieku XVIII-go[1]. Ten dowodzi: że w istocie, żona Hugona de Sade, miała imię Laura, — ale, że wcale to nie jest ta sama, która była kochanką Petrarki; ta bowiem, z miłości dla niego, nie mogąc się z nim połączyć, ślubowała wieczne dziewictwo[2]. Inni, podawali nawet w wątpliwość jej istnienie. Rzecz dziwna, — pierwszy to uczynił jeden z najbliższych przyjaciół Petrarki, Bokkaczio; ale jak sadzę, w tem tylko rozumieniu, że on, który nie wierzył i nie miał powodu wierzyć w cnotę kobiecą, raczej tu coś całkowicie przywidzianego przypuścić wolał, niźli podobny stosunek, w pojęciach jego nigdy niemożebny. Bądź co bądź, byli i tacy, co w błąd przez niego wprowadzeni, bez namysłu za nim poszli. Co prawda, przyczynił się do tego i sam Petrarka, w powołanej wyżej Rozprawie z Ś-tym Augustynem, miłość swoją a nawet istnienie Laury do idei sprowadzając; — w tem zaś jak sądzę, i jak to już przy innej okoliczności wskazałem, psotę mu tylko wyrządziła bezwiedna pokusa pójścia śladem Dantego. Bowiem, po śmierci poety, oto co znaleziono własną jego zapisane ręką, (jak się zdaje w dniu, w którym go doszła wieść o śmierci Laury[3]). — „Laura moja święta, stokroć słynniejsza z cnót swych niźli z moich pieśni, poraz pierwszy wzeszła mym oczom o godzinie pierwszej, szóstego kwietnia. 1327 r. w kościele Ś-tej Klary w Awinionie. — i o tejże go-
- ↑ Memoires pour la vie de François Petrarque, tirés de ses oeuvres et des auteurs contemporains, avec des notes ou dissertations et les pièces justificatives. Amsterdam, 1764. Trzy tomy in 4-to.
- ↑ . Zwolennicy też tego poglądu, w zagadkowej o śmierci Laury wzmiance w dziełach Petrarki, według której, jak on powiadał: — erat corpus ejus crebris ptbs exhaustum, — wbrew tym, którzy tam czytają „partubus,“ upierają się czytać „perturbationibus.“
- ↑ Na ostatniej stronnicy rękopismu dzieł Wirgiliusza, który do dziś dnia oglądać można w Bibliotece Ambrozyanskiej w Medyolanie.
