narzędzia pracy, jakoteż wszelki surowy materjał, zamiast być własnością prywatną niektórych ludzi, ma przejść na własność ogółu. Socjalizm tem samem przeciwny jest wszelkiemu dzieleniu. on nie chce odbierać jednym, a dawać drugim, uważa wszystko, co teraz posiada ludzkość, za owoc pracy całej ludzkości od długich wieków, — że więc niesłusznie jest dawać go na wyłączne posiadanie kilku ludziom, którzy mogą niszczyć to, na co pracowali drudzy, lub używać nawet na szkodę pracujących. Najsprawiedliwiej jest, by to, co dotychczas ludzkość wypracowała, należało tylko jej całej, było jej wspólną i wieczną własnością, z której w równej mierze korzystać może każdy człowiek i do której ze swej strony powinien dokładać także swej pracy, ile może.
Nie. Przedmioty służące do bezpośredniego użytku każdego człowieka, np. pożywienie, odzież pozostaną własnością prywatną. Socjalizm znosi tylko własność takich rzeczy, których posiadanie dopomaga do wyzyskiwania drugich.
Wyzyskują je wszycy posiadacze większych kapitałów, czy to w pieniądzach (rentjerzy), czy to w fabrykach i maszynach (fabrykanci), czy to w gruntach (właściciele większych posiadłości ziemskich), czy to w domach mieszkalnych po miastach, czy to wreszcie w towarach, przeznaczonych na sprzedaż. Wszystko to bowiem są kapitały, powstałe z pracy wielu ludzi i wielu pokoleń, tj. powinny służyć ogółowi, nie pojedyńczym jednostkom ze szkodą drugich. Wielkie kapitały
wam dla siebie, ale przeznaczam je na sprzedaż, wtenczas stają się kapitałem, gdyż mają przynosić mi zyski; w takim razie przedmioty te nazywają się towarami. Przedmioty wytwórcze są kapitałem zawsze: czy to, gdy się ich używa do pracy, czy to, są na składach przeznaczone na sprzedaż.
