że właśnie ludzie zmieniają warunki, i że sam wychowawca musi otrzymać wychowanie. Z konieczności dochodzi ona do podziału społeczeństwa na dwie części, z których jedna góruje nad społeczeństwem (np. u Roberta Owena).
Pokrywanie się zmiany warunków z działalnością ludzką może tylko być ujęte i racjonalnie rozumiane jako przekształcająca praktyka.
Punktem wyjścia Feuerbacha jest fakt religijnego oderwania się od samego siebie, podwojenia świata przez rozróżnianie urojonego świata religijnego i rzeczywistego. Praca Feuerbacha polega na sprowadzeniu świata religijnego do jego ziemskiej podstawy. Przeocza on, że po dokonaniu tej pracy główna rzecz pozostaje jeszcze do zrobienia. Albowiem ten fakt, że podstawa ziemska sama się od siebie oddziela i buduje sobie w obłokach państwo samodzielne, — ten fakt daje się jedynie wytłumaczyć rozdarciem wewnętrznem i sprzecznością wewnętrzną tej podstawy ziemskiej. Sama ona musi więc, po pierwsze być zrozumiana w swej sprzeczności, a następnie praktycznie zrewolucjonizowana przez usunięcie sprzeczności. A więc np. po odkryciu, że rodzina ziemska jest tajemnicą świętej rodziny, rodzina ziemska musi być teoretycznie skrytykowana i praktycznie przeistoczona.
Niezadowolony z abstrakcyjnego myślenia Feuerbach odwołuje się do postrzegania zmysłowego, nie ujmuje on jednak danych zmysłowych jako praktycznej, ludzkiej, konkretnej działalności.
Feuerbach sprowadza istotę religji do istoty ludzkiej. Lecz istota ludzka nie jest żadną abstrakcją, tkwiącą w poszczególnej jednostce. W rzeczywistości jest ona całokształtem warunków społecznych.
Feuerbach, który nie wdaje się w krytykę tej istoty rzeczywistej, jest przeto zmuszony:
