Strona:PL Gąsiorowski Wacław - Królobójcy.djvu/111

knowania Orłowa, było małżeństwo następcy tronu i wytworzenie dynastji.
 Wybór padł na księżniczkę Wilhelminę Darmstadzką, która wydała się Katarzynie biernym i podatnym do urobienia materjałem. Księżniczka przyjęła prawosławie i, pod imieniem Natalji Aleksiejewny, została żoną Pawła. Małżeństwo zapowiadało się niezwykle harmonijnie…
 Imperatorowa odetchnęła — teraz więc, po dziesięciu latach zajadłej walki ze współzawodnikami, spiskami, podszeptami, dążącymi do wydarcia jej władzy, mogła śmiało stanąć na stopniach tronu…
 Niespodziewanie ten sam rok 1773 zgotował carowej niespodziankę, targnął całemi podwalinami już nie jej tronu, ale państwa rosyjskiego, bo w roku 1773 wszczęła się „pugaczewszczyzna“.
 „Pugaczewszczyzna“, to dzisiejsze bon mot rosyjskich mężów stanu, nie była w r. 1773 nowem w Rosji zjawiskiem, choć nie obserwowanem w innych częściach Europy.
 Miazgę narodu rosyjskiego stanowi „mużyk“, chłop, prostak i nieokrzesaniec. Chłop biedny, wyzyskiwany, obdzierany ze skóry przez urzędników, popów i władyków, trzymany zdala od oświaty, chłop dziki, surowy, ale nie głupi i z całą pokorą a mocą dążący do rozwikłania smutnych losów swoich.
 Takim „mużyk“ był i takim został podobno.
 A chłop ten, mimo wieki, zachował w podaniu swem wspomnienia czasów, kiedy to i panów nie było i popów nie było. I chłop ten, choć ciemniejszy był za czasów Katarzyny, ale wspomnieniom bliższy i bliższy zaszłym w jego bycie zmianom. Boć Piotr Wielki oddał chłopa w niewolę, a Wielka Katarzyna, „gwiazda