Strona:PL Gąsiorowski Wacław - Królobójcy.djvu/185

Protokół komisji rósł szybko — tymczasem dwóch spiskowych skonało z wycieńczenia, dwunastu dostało obłędu, trzydziestu zapadło w melancholję. Mikołaj się niecierpliwił — Petersburg pomrukiwał groźnie. Najprzedniejsze rodziny miały pośród dekabrystów swych synów, braci, ojców…
 Komisja śledcza skończyła wreszcie swe prace w dniu 30 maja 1826 roku. — W dniu 3 czerwca rozpoczął posiedzenie swe „Wysoki Sąd kryminalny.“ Sąd ten rozprawy całe sprowadził do odczytania protokołu i do żądania, aby oskarżeni podpisali swe zeznania… o obrońcach nie było nawet mowy.
 I sąd wydał wyrok, rozdzielający aż na jedenaście klas winy i jedenaście rodzai kary. A więc 5 dekabrystów na ćwiartowanie, 31 na ścięcie toporem, 17 na „wieczną,, (?!) katorgę z ceremonją „polityczną“, to jest z położeniem głowy na pień katowski, 2 na „wieczną“ katorgę, bez takiej ceremonji; 16 na piętnaście lat katorgi i na zesłanie na Sybir; 5 na dziesięć lat katorgi i na zesłanie dożywotnie na Sybir, 8 na sześć lat katorgi i na zesłanie dożywotnie na Sybir; 15 na cztery lata katorgi i na dożywotnie zesłanie na Sybir; 18 na dożywotnie zesłaniu na Sybir, i 8 na pozbawienie praw stanu i na 30 lat służby prostego żołnierza.
 Wyrok ten był przestępstwem… boć kara śmierci zniesioną została przez cesarzową Elżbietę. „Wysoki sąd kryminalny“ nie uważał za właściwe zwracać uwagi na manifest prababki cesarza, może dla racji niepewnego rodowodu…
 I wyrok ten był dla wszystkich śmiercią… a tem najniezawodniejszą, gdzie mówił tylko o służbie prostego żołnierza… bo żołnierz ten był przeznaczony już