Strona:PL Gąsiorowski Wacław - Królobójcy.djvu/207

żanym za rok narodzenia się nihilizmu i… „nihilistów“.
 Co to jest, lub czem był ów nihilizm?!
 Nihilizm — według prostej odpowiedzi encyklopedycznej — jest zasadą filozoficzną, odrzucającą wszelki wyższy, moralny porządek polityczny i społeczny, zasadą, uznającą jedynie wieczność materji i nieomylność badań doświadczalnych. Nihilizm jest zaprzeczaniem nie tylko prawa, władzy, państwa, ale i bóstwa.
 Nihilizm zaznaczył się tem, że dotąd nigdy żadną zwartą gromadą ludzi nie rządził, że był raczej chorobliwem i bezwiednem następstwem materjalistycznego pesymizmu jednostki, niż ugruntowaną logicznie teorją stowarzyszenia.
 Skądże nihilizm wziął się w Rosji?!
 Otóż tu następuje niespodziewana już odpowiedź: „Nihilizmu“ w Rosji nie było nigdy, a „nihiliści“ rosyjscy nie mają żadnego związku i nie mieli nigdy żadnego związku z teorjami nihilistycznemi. Po prostu, żandarmerja rosyjska, chcąc zarówno Europie jak i Rosji całej obrzydzić prąd, domagający się reform państwowych i to reform nadewszystko, dawno w ościennych mocarstwach uprawnionych, nazwała go „nihilizmem“, a zwolenników tego prądu „nihilistami“… w czem uciekła się do konceptu Turgeniewa, który w jednym ze swoich utworów „nihilistami“ nazwał socjalistów a raczej proletarjuszów inteligentnych.
 Nazwa „nihiliści“, pochwycona przez prasę francuską, jako mot du jour, została rozgłoszoną i zjednała sobie prawo obywatelstwa. Podczas, gdy ci „nihiliści“ w programie swoim… domagali się konstytucji, a nawet tylko zwołania przedstawicieli narodu dla przeprowadzenia nieodzownych reform.