GABRJELI ZAPOLSKIEJ.
Kobiety w literaturze zajęły poważne stanowisko. W poezji, w powieściopisarstwie. W twórczości dramatopisarskiej Gabryela Zapolska pozostaje wszakże jedynem zjawiskiem. Nietylko w Polsce. We Francji, Niemczech i Włoszech wszystkie dotychczasowe usiłowania pań piszących, celem opanowania sceny, były próbami dość nikłej wartości. Nawet w Anglji, która, jak dotąd, wydała największą liczbę kobiecych talentów literackich, — teatr pozostał w ręku mężczyzn.
Miałożby to znaczyć, że Zapolska, jak ongi p. de Stael, według określenia Napoleona, „godną była chodzić w spodniach“? Wartość tej godności dziś już wydaje się mocno problematyczną. Fakt przecież, że Zapolska jest jedyną kobietą w literaturze światowej, która w twórczości dramatopisarskiej swego kraju zajęła pierwszorzędne stanowisko, — która przez długie setki wieczorów potrafiła trzymać w napięciu uczucie, ciekawość i uwagę tłumów, wypełniających sale teatralne, — zasługuje na baczniejsze rozpatrzenie.
W utworach teatralnych jednym z głównych warunków powodzenia jest dobra, jasna i zwarta kompozycja. Prawda, nie zaszkodziła ona dotąd nigdy jeszcze żadnej powieści. Ale ostatecznie, jak mieliśmy to często sposobność widzieć w literaturze ojczystej, talent poetycki powieściopisarza przezwycięża czasem brak zdolności kompozycyjnych. W teatrze nie jest to możliwem. W dziele dra-
