Strona:PL Gabriela Zapolska - Utwory dramatyczne T. I.djvu/16

 Do literatury teatralnej polskiej Zapolska wniosła to nowe tchnienie, którego źródłem był Paryż w ostatnich dwuch dziesiątkach lat dziewiętnastego stulecia. Skończyło się wówczas panowanie Scribe’a i Sardou. Pojawił się mocny talent Becque’a, tuż za nim wysunęli się Porto-Riche de Curel, Hervieu... Ukazał się na widowni Antoine, rozłożył swe penaty na bulwarze Strassburskim, zerwał z gnuśnym szablonem i konwencjonalizmem, — w którym dusił się teatr francuski. Zapolska, podczas swego pobytu w Paryżu, miała możność zbliżenia się do tego niepospolitego człowieka, który ze skromnego urzędniczka Kompanji Gazowej nagle przedzierżgnął się w znakomitego reformatora teatru. Do końca życia pozostała pod jego urokiem.
 Czy wszystkie utwory dramatyczne Zapolskiej oprą się rozpędowi życia, szukającego wciąż nowych kształtów i nowych dróg? Prawdopodobnie nie wszystkie. Twórczość dramatopisarska nigdy nie idzie po linji równej. Jej szlak znaczy się zawsze wzlotami i spadkami. Takie utwory przecież, jak „Moralność Pani Dulskiej“, „Żabusia“, „Panna Maliczewska“, „Ich czworo“, „Skiz“, „Tamten“, — zostaną trwałem świadectwem wielkiego i wyjątkowego talentu, będą wracać stale na repertuar, a w książce będą znajdowały chętnych czytelników.
 Bo niechybnie jest to jednym z konwencjonalnych przesądów naszych wydawców, że trwożnie unikają dzieł dramatycznych. Gdy we Francji, Anglji, w Niemczech, każdy utwór dramatyczny, który zyskał powodzenie na scenie, niezwłocznie ukazuje się w książce, — w Polsce cały szereg najwybitniejszych utworów dramatycznych (np. Tadeusza Rittnera) daremnie czeka dotychczas na nakładcę. Kompletne wydanie utworów dramatycznych Gabrjeli Zapolskiej z tem większem należy powitać uznaniem.

STEFAN KRZYWOSZEWSKI.