Strona:PL H Mann Diana.djvu/84

i wszystko zależałoby od pytania: czy jego ekscelencja woli blondynki czy ciemnowłose? Moi panowie, polityka kobieca nie jest zawiła.
 Ale partja Assy stawała się coraz silniejsza i poczęła robić błędy. Pierwszym było nagła reforma zarządu dóbr książęcych. Był on pomysłowo zorganizowany. Pod władzą dzierżawcy naczelnego znajdowała się pewna ilość dzierżawców, którzy rządzili większą ilością poddzierżawców, a poszczególnym poddzierżawcom podlegli byli ich rządcy, którzy bezpośrednio dzierżyli władzę nad wieśniakami. Rządcy zabierali wieśniakom prawie cały zbiór i w przeważnej części oddawali go poddzierżawcom, którzy po odjęciu swojej części oddawali go zkolei dzierżawcom; większą część tej reszty dawali ei znowu dzierżawcy naczelnemu. Każdy żywił więc swego zwierzchnika, a wszyscy razem żyli z wieśniaków. Niktby się tem nie zgorszył, tylko Rustschuk uważał, że dzierżawca naczelny jest zbyt zamożny i zbyt wpływowy: znienawidzili się oni na giełdzie. Podburzył wielu zwolenników księżnej przeciwko systemowi latyfundjów. Pavic użyczył im swojej wymowy. Księżna była mile zaskoczona. Mocny czym umożliwiał jej zaprowadzenie we własnym domu sprawiedliwości. Krewkie pociągnięcie pióra usunęło całą armję dzierżawców. W tydzień później w całej Dalmacji płonęły latorośle winne, oliwki rozsypały się w ciągu nocy na szczapy. Mniejsi z odprawionych wzniecali niepokoje na wsi, po miastach hałasowali więksi. Co pozo-stawało chłopom ze zbiorów, musieli oddawać za bezcen gromadzie dzierżawców, gdyż grozili oni kupcom. Poborcy, którzy chcieli wyegzekwować część zysku, przypadającą kasie książęcej, przyjęci zostali kamieniami i strzałami.
 Księżna nie mogła się temu dość nadziwić,