Strona:PL H Mann Diana.djvu/86

po pewnym czasie najaw, że internowany aktor był zupełnie zdrów. Beata Schnaken, wzruszona losem kolegi, odsłoniła swemu królewskiemu przyjacielowi wszystkie te podstępy. Uwolnienie ofiary i pierwszy jej występ na scenie dworskiej stały się triumfem dla niej i dla domu panującego, porażką dla księżnej. Odegrano antysemicką sztukę, w której przywrócony światu aktor grał rolę przymusowego warjata. Intrygant nosił maskę Rustschuka, a na scenie padały złośliwe aluzje przeciwko wysokiej damie, która tkwiła poza tem wszystkiem. Lud radował się przez pięćdziesiąt wieczorów z rzędu na przepełnionych ławach; był to olbrzymi skandal. Beata, szlachetna wybawicielka, witana była owacyjnie za każdą przejażdżką. Księżna spotykała wszędzie zimne spojrzenia, a Rustschuk, który nie mógł się nigdzie pokazać, obliczał posępnie, jak potworne sumy potrzebne będą na to, aby przezwyciężyć ten chłód.

 Pavic pracował jak opętany; ale policja nabrała odwagi i zamknęła mu usta. Usłyszał znowu jak niegdyś skrzypienie wrót więziennych zdala. Także żołdactwo okazywało gwałtowniejsze skłonności. Zimą doszło w pobliżu Spalato do formalnej bitwy. Zemsta dzierżawców wywołała tam plagę głodu. Wściekły lud ruszył z kosami i rożnami na wojsko, które straciło około pięćdziesięciu żołnierzy, ale zabiło lub raniło dwa razy tak wielką ilość chłopów.
 Pewnej niedzieli wieść o tem nadeszła do Żary. Niebo wisiało ponure. Na ulicach nie widać było prawie pojazdów. Czarno ubrany tłum przesuwał się między domami i szeptał tylko; słychać było szmer studni. Sirocco wiał rozleniwiająco, parnie, obezwładniająco ponad głowami.
 Niepostrzeżenie, jakby za milczącą zmową, znaleźli się wszyscy na Piazza della Colonna i zebrali się tam, cisi, smutni i przekorni. Nagle Pavic stanął na wywróconym